Zeer Zorgwekkende Stof tot Nadenken

Zeer Zorgwekkende Stof tot Nadenken

De Vereniging Nederlandse Gemeenten nam 18 juni unaniem een motie aan voor uitfasering van 10.000 PFAS-verbindingen¹. Tactische mediacampagnes – deels EU gefinancierd – blijken de oorzaak van dit schot beleidshagel op de productieve economie. Die strategie werkt op ieder beleidsdossier volgens een zelfde cyclus.
Consensus van ‘deskundigen’ bij de overheid krijgt moreel gezag door ngo’s en media. Die morele autoriteit zorgt voor politieke implementatie. De omzetting in beleid genereert weer meer macht en (belasting)geld voor een topzware bureaucratie met private ‘partners’.
Die beleidscyclus past bij het op 1 mei beschreven pact tussen Karl Marx en de Markt : de ‘transitie’ van een vrije economie naar een technostaat onder ‘wetenschappelijk’ management.

Het Lareb meldde in februari 2022 dat er na 25 miljoen injecties met experimentele gentechnologie 683 mensen dood bleven³. Volgens de officieel goedgekeurde cijfers zijn er dus honderden injectiedoden, ook onder tieners en gezonde dertigers (maar opvallend genoeg niet bij het CBS²). Door negatieve bijwerkingen in combinatie met economische dwang werd ‘prikspijt’ het woord van het jaar 2022, maar de Biomedische Rekenkamer voert in 2025 nog steeds rechtszaken tegen het Ministerie van VWS en mobiliseert een passieve beroepsgroep van pathologen om de data en de ware omvang van de injectieschade te achterhalen. Desalniettemin roepen het RIVM en de GGD u ook dit jaar voor 15 september op uit naam van volksgezondheid uw spuitje te halen, “want corona is er nog steeds.” Maar de oude media besteden er geen aandacht meer aan. Er is een waardige en voor de verantwoordelijken welgevallige vervanging in omloop gebracht die ons ziek zou maken: PFAS.

Sinds de uitvinding van Teflon in 1938 is nog niet één PFAS dode gevallen. Niettemin gaan bij politici en media alle remmen los over ‘het PFAS-gevaar’ voor de volksgezondheid. Wederom op gezag van het RIVM. Caring Farmers meldt april na het RIVM haar persbericht tegen consumptie van ‘PFAS-Paaseieren’⁴:

“Een onzichtbare, giftige sluier ligt over ons land. Daar zou wat ons betreft als eerste het gesprek over moeten gaan. PFAS – een verzamelnaam voor chemische stoffen die zich ophopen in het milieu – zit overal. In de lucht, in het water, in de grond. En dat is ongezond voor ons allen, en verdient ophef en actie. PFAS zo blijkt, hoopt zich op in eieren van kippen die wormen eten.”

De NOS wist in 2023 al zeker⁵: “PFAS is slecht voor het milieu, nauwelijks afbreekbaar en schadelijk voor het afweersysteem. Een aantal types is bij langdurige blootstelling kankerverwekkend.” Binnenlands Bestuur benadrukt dat de “Tweede Kamer liever gisteren dan morgen” een PFAS-verbod wil.”⁶ Staatssecretaris Chris Jansen, (PVV) ging 14 november 2024 akkoord met plaatsing van 10.000 PFAS-varianten op de Europese lijst met Zeer Zorgwekkende Stoffen. Het voorzorgprincipe – angst voor ‘potentiële’ effecten- bepaalt plaatsing als ZZS.

Hier gebeurde die plaatsing opnieuw ver buiten nationaal democratisch overzicht. Via ‘consensus’ van een internationaal ‘deskundigenpanel’ op een internationale OSPAR-conferentie. Die consensus genereert vervolgens morele zekerheid in de politiek. Het persbericht van de Rijksoverheid stelt⁷: “We weten allemaal dat PFAS een stof is die je liever kwijt dan rijk bent. Daarom werken we samen met gemeenten en provincies aan het verminderen van PFAS in het leefmilieu. Dat alle PFAS nu ZZS zijn, gaat enorm helpen.” Bedrijven werden per direct verplicht uitstoot te minimaliseren en periodiek reductieplannen op te stellen.

Opnieuw zien we de zelfde feedbackloop in werking, met ‘angst’ (het voorzorgprincipe) als raadgever. Of het nu klimaat is, zure regen, asbest, dioxinekippen, corona. De overheid stelt een deskundigenpanel in dat consensus fabriceert. Daarop volgt een campagne van ngo’s (stichtingen) en de media, die ‘wetenschappelijke autoriteit’ omzetten in morele noodzaak. Oppositie tegen die gefabriceerde ‘consensus’ geldt vervolgens als immoreel, anti-wetenschap. Dat morele overwicht genereert politieke implementatie. Nieuw beleid versterkt opnieuw de macht van de ambtenarij en haar deskundigen, ten koste van de productieve economie.

We weten allemaal?

Bijna niemand weet, dat RIVM haar risicowaarden (RPF’s) voor mensen- zoals voor het immuunsysteem- omstreden zijn bij wetenschappers. Zoals Wagenings toxicoloog Ivonne Rietjens⁸. Die zijn gebaseerd levertoxiciteit bij ratten, zoals de Groene Rekenkamer al eerder berichtte⁹. En niet op onderzoek bij mensen. Een toxicoloog is een bioloog die ratten net zolang stofjes voert tot ze bezwijken. Zo krijgen de arme beestjes ineens van toxicologen een miljoen keer meer PFAS gevoerd dan mensen levenslang via voedsel en water consumeren.

De meest recente overzichtsstudie¹⁰ toont bij mensen (kinderen) een licht effect op de aanmaak van antilichamen na een vaccinatie tegen kinderziektes. Dat ging om PFOA en PFOS, een PFAS-variant waarvoor al een lozingsverbod geldt. Maar de onderzoekers vonden “weinig tot geen bewijs voor reductie van antistoffen.” In het artikel ‘wat iedereen moet weten over PFAS’, liet de Groene Rekenkamer al met toxicoloog Jaap Hanekamp zien dat er vooral een ‘normencrisis’ is¹¹. Deskundigen van de overheid stellen onnodig strenge normen op uit voorzorg. Zo zetten ze een beleidstrein in gang die “hele sectoren van de economie schade berokkenen.”

Het startschot voor PFAS als gevaar voor het immuunsysteem werd op 24 februari 2020¹² gegeven door een deskundigenpanel: de European Food Safety Authority. (EFSA) Het panel stelde een tolerabele wekelijkse inname (TWI) van 8 ng/kg lichaamsgewicht per week vast voor inname van 4 PFAS-verbindingen als PFOS. Dat zou risico’s voor het immuunsysteem beperken. De evaluatie benadrukte dat delen van de Europese bevolking deze norm overschrijden. Eerder in 2018 had dat panel PFAS gelinkt aan verhoogd cholesterol. Zo ontstond – net als bij het Outbreak Management Team bij Corona- de sociale én morele autoriteit voor gezondheidsclaims.

De EFSA wordt door de Europese Commissie gefinancierd met een bedrag van 70-80 miljoen euro per jaar. De Europese Commissie selecteert ook de kandidaten voor het management. De EFSA fabriceert dus consensus voor de Europese Commissie haar ambtenarij. Dan moet die consensus voor politieke implementatie een moreel overwicht krijgen. Dat kwam via ngo’s en massamedia. In 2021 startte daartoe een EU-gefinancierd project voor campagnejournalistiek, in samenwerking met groene ngo’s: The Forever Pollution Project.¹³

Een toxische affaire

De Nederlandse journalist Tim Luimes (Journalismfund Europe) lanceerde dat project met de Française Stéphane Horel. Zij is als campagnejournalist werkzaam voor de actiegroep Corporate Observatory Europe. Die lobbyclub wordt gefinancierd door miljardairsfondsen als Rockefeller Philantropy, European Climate Foundation en de Adessium Foundation. Deze club voert actie tegen de Europese industrie, vóór klimaatbeleid en tegen gebruik van chemische technologie. Steeds grijpen ze naar een ‘consensus’ en ‘nieuw onderzoek’- wetenschappelijke autoriteit- die omgezet wordt in een moreel appél.

In mei dit jaar onthulde Horel voor die lobbygroep in het artikel ‘A Toxic Affair’¹⁴ nog een complot van de chemische industrie. Die zou effectief lobbyen tegen het brandmerk van ‘hormoonverstorende stoffen’. Dat zou het bedrijfsleven doen via ‘angstzaaien’ en ‘bewijs in diskrediet brengen.’ Wie de consensus betwist is kortom moreel verwerpelijk bezig.

Alle 770 duizend Nederlandse vrouwen (22 procent van de vrouwen tussen 18-49 jaar) die in 2024 dagelijks ‘de Pil’ slikten zouden hierom kunnen lachen. Zij laten immers allemaal dagelijks hun hormoonhuishouding verstoren. Maar de tactiek is eender als bij PFAS. Alles dat niet ‘natuurlijk’ zou zijn ‘hoort er niet te zijn’, en geeft een morele plicht tot belasting en verwijdering.

The Everywhere Chemical

Het Forever Pollution Project ging van start met een journalistenleger en een juridisch team. Zij bedachten en lanceerden de term ‘Forever Chemical’. Andere financier van de mediacampagne was IJ4EU van het European Journalism Centre. Met miljoenensubsidies van de EU en miljardairsfondsen verspreidde zo een deken van ‘het gif’ PFAS zich over de Europese media. Nederlandse mediapartners waren het Financieel Dagblad, Follow the Money en Investico.

Van de Engelse krant The Guardian¹⁵ (2023) tot de Nederlandse publieke omroep was ‘the Forever Chemical’ plots overal. KRO Pointer¹⁶ kwam 2024 met een ‘onderzoek’ naar “Het PFAS Probleem”:

“PFAS wordt wel een ‘forever chemical’ genoemd. Het is giftig, breekt niet of nauwelijks af en zit inmiddels op allerlei plekken om ons heen: in het water, in de grond, in onze groenten, fruit en hobby-eieren. En ook in ons bloed.”

Hijgerig als altijd, stortte Zembla zich op Teflonproducent Chemours bij Dordrecht, die zou hebben geweten hoe kwaadaardig zij bezig waren geweest. Terwijl het de overheid zelf was die ze een lozingsvergunning gaf.

De NOS deed september 2023 uitgebreid verslag van een aangifte van Extinction Rebellion-activiste Bénédicte Ficq¹⁷ tegen Teflonproducent Chemours. Die advocate zou deze aangifte doen uit naam van 3000 ‘bezorgde’ bewoners. Wie niet bezorgd is, die is dus moreel onverschillig. Daarna begon het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek dat nog steeds loopt. Ficq haar ‘lijstduwer’ die academisch gezag gaf aan deze mediastunt, was de IC-arts Diederik Gommers, bekend van de Coronapersconferenties. Gommers kreeg – aldus de NOS en Ficq een “volkomen misplaatste”¹⁸ brief van het Chemoursconcern (voorheen Dupont):

“In de brief ondertekend door An Lemaire van Chemours Nederland, wordt Gommers gevraagd zijn mening over gezondheidsrisico’s in de omgeving van de fabriek bij te stellen en langs te komen. Hem wordt verweten dat hij zich “als arts en wetenschapper” baseert op “eenzijdige berichtgeving die veelal niet feitelijk juist is.”

Het Openbaar Ministerie lanceerde vervolgens een strafrechtelijk onderzoek naar Chemours. Vooralsnog is daar geen vervolging uit voortgekomen. Maar het doel – moreel overwicht voor politieke implementatie – was wel gehaald.

Miljardentransfer van bedrijfsleven naar bureaucratie

Andere door miljardairs en overheden betaalde stemmingmakers sprongen vervolgens op ‘the forever chemical’-trein. Het door de Europese Commissie met 314 duizend euro per jaar gefinancierde Pesticide Action Network (PAN) publiceerde¹⁹ in 2024 een rapport over ‘Giftige Oogst.’ (Toxic Harvest), De landbouw zou PFAS gebruiken voor hechting van pesticiden. Ook zouden supermarkten PFAS-aardbeien verkopen²⁰. Vervolgens zou ook alle wijn in Europa volgens de PAN de “forever chemische stof TFA” bevatten, de “kleinste PFAS-verbinding.”

Na politieke implementatie ligt er dus beleid klaar dat gigantische kapitaalstromen genereert. Stéphane Horel publiceerde voor Le Monde dit voorjaar²¹ een kostenraming, om “alle PFAS op te ruimen.” Zij kwam met haar 29 mediapartners op 100 miljard euro opruimkosten per jaar. Het verhaal stelt dat Europa “voor decennia door de industrie is vergiftigd, en dus moet veel van ons water en land gedetoxificeerd worden.” Hier ontluikt al een cynisch verdienmodel voor mensen die claimen het publiek belang te dienen, gefinancierd door Brusselse ambtenarij.

Rationeel tegenspel willen bieden werkt in het huidige systeem averechts. Is ‘consensus’ aan een moreel duwtje geholpen, dan werken economische en wetenschappelijke argumenten averechts. Lemaire (Chemours) kwam bij de NOS naar voren als een gewetenloze kapitalist die voor winst met mensenlevens speelt. De strijd om Hearts and Minds voor werkgevers, privaat initiatief en industrie was in slechts twee jaar tijd verloren. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) nam oktober 2023 het voortouw²² in lobby voor een Europees PFAS-verbod. Via een schot hagel: “We vragen om zo min mogelijk uitzonderingen, omdat daardoor vergunningverlening, toezicht en handhaving complexer worden.”

De oplossing lag als bij een vooropgezet script al panklaar. Het sluitstuk van de beleidscycluswerkt weer exact volgens het Pact tussen Karl Marx en De Markt. Er moet in publiek-private partnerschappen gewerkt worden aan ‘het Goede Doel’ (One Health). Net als bij Corona versterkt het PFAS-dossier de macht van ‘deskundigen’ die de ambtenarij uitkiest. Oftewel, het RIVM:

“De gemeenten willen dat de overheid samen met bedrijven en kennisinstellingen binnen een jaar een plan maakt om PFAS in Nederland uit te faseren. Ook verlangen ze ‘structurele financiële ondersteuning’ om PFAS-verontreiniging aan te pakken.”

.

PFAS-verwijdereconomie

De overheid wil dus meer geld, en daar moet het bedrijfsleven voor boeten. De waarde-afromende economie van bureaucratie en ‘nieuw onderzoek’ genereert weer jarenlange werkgarantie, en een nieuwe vorm van bedrijvigheid. Daarvoor, Rijkssubsidies pleitte ook de Unie van Waterschappen op 14 november 2024 in een PFAS–‘brandbrief’²³. De komende tien jaar heeft de niet-productieve economie van ambtenarij en deskundigen er dus nieuw werk bij.

Daarnaast ontstaat een nieuwe diensteneconomie. Zoals David Zaruk antwoordt, bekend als ‘Riskmonger’ vanwege zijn publicaties over anti-industriële lobbypraktijken:

“De grotere bedreiging is het ‘de vervuiler betaalt’-principe, omdat PFAS-verwijdering behoorlijk kostbaar kan zijn. Wanneer iemand een brandblusser met blusschuim gebruikt wordt de plek vervuild. Je ziet nu al hoe bedrijven als Suez en Veolia hun PFAS-services opdringen.”

Wie hier een beroep op ratio wil doen, die vecht heuvelopwaarts. Je bent dan dus voor vervuiling en wilt mensenlevens voor winst op het spel zetten.

Het nieuwe beleid geeft weer macht en (belasting)geld voor internationaal opererende ‘deskundigen’, de overheid en haar private ‘partnerschappen’. Er komt een diensteneconomie voor het opruimen van PFAS, zoals die ook al bestaat voor het afkoelen van de planeet. Een publieke waardeverdampende economie op private kosten. Die claimen Het Publieke Goed te dienen. In dit geval én bij ‘corona’ is dat One Health, de koppeling tussen gezondheidsbeleid en milieupolitiek. Die cyclus kan zich net zo lang herhalen tot het bedrijfsleven capituleert, en de productieve bevolking is dood belast.

Redactioneel naschrift:

Het artikel identificeert perverse overdrijving en misbruik van het voorzorgbeginsel. Dit sluit perfect aan op de grote lijn van het Marx-markt artikel:

https: //groene-rekenkamer.nl/14545/klimaat-het-pact-tussen-karl-marx-en-de-markt/

We maken hier een voorbehoud voor eventueel terechte zorgen die kunnen bestaan over onbekende  effecten van voorkomen van een aantal van deze synthetische stoffen in biologische wezens, zoals bij mensen in moedermelk en hersenen. De hoeveelheid maakte het gif. De hoeveelheden zijn extreem klein, de toxiciteit lijkt niet bijzonder. Maar daar tegenover staat dat veel van deze stoffen nooit onderdeel hebben gevormd van de evolutie van het aardse leven. Dit is een overweging die in de woorden van evolutiebioloog Bret Weinstein (met Heather Heying) onder de term “hypernovelty” wordt geschaard. Daar is onderzoek op zijn plaats, maar wel onderzoek van goede kwaliteit, niet het ondermaatse epidemiologische niveau dat we te vaak tegenkomen.

Binnenkort is het de bedoeling om een artikel te publiceren waarin we in ieder geval drie aspecten bespreken:

• de film Dark Waters over het milieuschandaal rond Dupont;
• de claims over het effect op plankton in wereldzeeën;
• relativering van de duur van “forever” in de benaming ‘forever chemical’

Ook het thema “hypernovelty” zal in de komende periode meer aandacht krijgen als aanvulling op het adagium van Paracelsus.

Referenties en voetnoten

1. https://pfasinfo.nl/motie-voor-landelijk-pfas-verbod-krijgt-brede-steun-op-vng-congres/
2. Het CBS codeert naar eigen inzicht de doodsoorzaakformulieren naar diverse doodsoorzaken en bij de code voor dood door corona-vaccinatie (code U12.9) vermeldt het CBS over de periode 2020 t/m 2024 welgeteld 0 gevallen in de doodsoorzaakstatistieken. Dat is tot stand gekomen bij wijze van afspraak (zie referentie.)
3. https://www.pw.nl/nieuws/2022/bijna-700-meldingen-van-overlijden-na-coronavaccinatie/ en ook hier bij de bron, de stichting Lareb van directeur Agnes Kant: https://www.lareb.nl/news/overzicht-van-meldingen-overlijdens-na-coronavaccinatie/
4. https://caringfarmers.nl/de-zwarte-deken-van-pfas/
5. https://nos.nl/artikel/2492001/ Chemours aansprakelijk voor milieuschade door pfas, oordeelt rechter
6. https://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/natuur-en-milieu/tweede-kamer-heeft-pfas-verbod-liever-gisteren-dan-morgen
7. https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/11/14/alle-pfas-geclassificeerd-als-zeer-zorgwekkende-stof/
8. https://academic.oup.com/etc/article-abstract/41/1/7/7730599/
9. https://groene-rekenkamer.nl/chemicalien/dioxine-pfas-en-de-onzinnige-chemofobie/
10. https://systematicreviewsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13643-024-02596-z/
11. https://groene-rekenkamer.nl/11300/wat-iedereen-moet-weten-over-pfas/
12. https://www.efsa.europa.eu/en/consultations/call/public-consultation-draft-scientific-opinion-risks-human-health
13. https://foreverpollution.eu/lobbying/the-team/
14. https://corporateeurope.org/en/food-and-agriculture/2015/05/toxic-affair-how-chemical-lobby-blocked-action-hormone-disrupting/
15. https://www.theguardian.com/environment/2023/apr/17/pfas-forever-chemicals-food-containers-study
16. https://pointer.kro-ncrv.nl/onderzoeken/het-pfas-probleem/
17. https://nos.nl/artikel/2491213
18. https://nos.nl/artikel/2491213
19. https://www.pan-netherlands.org/eetwijzer/risicos/pfas/
20. https://www.pan-netherlands.org/blog/2025/04/23/de-snelle-toename-van-tfa-verontreiniging-in-europese-wijnen/
21. https://www.lemonde.fr/en/les-decodeurs/article/2025/01/14/pfas-the-astronomical-cost-of-depolluting-europe_6737022_8.html
22. https://vng.nl/nieuws/vng-steunt-europees-verbod-op-pfas/
23. https://unievanwaterschappen.nl/wp-content/uploads/PFAS-brandbrief-waterschappen-aan-minister-IenW-13-november-2024.pdf