De lockdown is bijna niet effectief – een bewijsschrift.

Een bijdrage van Peer Ederer (vertaald uit het Duits, verschenen bij Eike en bij Achgut)

Wie zich verdiept in de gewoonten van het Corona-virus, zal snel merken dat het de voorkeur geeft aan speciale werktijden. Het virus werkt het liefst tegen het einde van de week, van donderdag tot zaterdag, en het liefst aan het begin van de week. Dit patroon is zichtbaar op alle grafieken van de dagelijks bevestigde infecties in zowel de Duitse deelstaten als in de kantons van Zwitserland en Europese landen, gedurende de afgelopen 6 weken (grafiek 1 en grafiek 2). Het is duidelijk dat het virus in het weekend niet werkt, aangezien de meeste testlaboratoria gesloten zijn – maar waarom vrijdag?

Zoals de meeste verkoudheids- en griepvirussen lijkt het coronavirus een 7-dagen-ritme te hebben verworven. Dit kan worden verklaard uit de leefgewoonten van de menselijke gastheer. Degenen die in het weekend besmet raken tijdens feesten of andere sociale gelegenheden, werken nog steeds door in de werkweek, voelen zich dan tegen het einde van de week al wat aangeslagen, maar zetten het aansluitende weekend met intensief sociaal contact opnieuw de gewenste vrijetijdsactiviteiten in. 

Daar infecteert deze persoon alle anderen voordat het bed in de tweede week wordt opgezocht. Virusmutaties, die bijzonder snel tot symptomen leiden of de gastheer eerder met hevige pijn naar bed jagen, missen de kans om zich het volgende weekend elke keer te kunnen verspreiden en daardoor te verdwijnen. Dit is hoe evolutie werkt. Het feit dat het huidige coronavirus hetzelfde 7-daagse ritme heeft – in technische termen serie-interval genaamd – werd al vroeg in Azië vastgesteld en wordt opnieuw bevestigd in Europa. De verdere gang van zaken moet dan wel zodanig zijn dat de getroffen patiënt op dinsdag na het tweede weekend besluit – met koorts die al enkele dagen aan de gang is – om een test te laten doen, het op donderdag ook daadwerkelijk te doen zodat vervolgens de resultaten op vrijdag geregistreerd worden. Zo komen de statistieken tot hun ritmisch terugkerende patroon en dus zijn er 14 dagen vanaf infectie tot melding. Er zijn natuurlijk afwijkingen van deze norm, maar de cijfers laten zien dat dit door de bank genomen het geval is.

Het Corona Virus is lui om te reizen

Deze regelmatige cycli van het coronavirus maken statistische analyse mogelijk om te bepalen welk cohort is geïnfecteerd en wanneer. Zo werd het cohort met 1.104 nieuwe geregistreerden, dat op vrijdag 27 maart in Noordrijn-Westfalen (NRW) werd gemeld, twee weken eerder, op vrijdag 13 maart, besmet. En wel bij het vorige cohort, waarvan werd gemeld dat het op 20 maart besmet was met 839 mensen in NRW. Deze 839 mensen hebben 1104 mensen besmet, wat resulteert in een infectiepercentage – of reproductiepercentage – van 1,3 of R 1,3 (= 1104/839). De infecties moeten grotendeels in NRW zijn opgetreden, omdat de sterke regionale verschillen aantonen dat het virus reisschuw is – het is niet van NRW naar de buurlanden verspreid. Deze reisschuwheid komt ook tot uiting in het feit dat grote verkeersknooppunten zoals Frankfurt of Zürich slechts licht besmet zijn. Het gebruik van massatransport is niet gevaarlijk.

Het belangrijkste aan deze R-berekening is dat 13 maart als de dag van infectie de laatste vrijdag was vóór de exitbeperkingen en de contactbeperkingen die op 16 maart begonnen. Het reproductiepercentage was dus maximaal 1,3 VÓÓR de draconische lockdown-maatregelen van 16 maart. U hoeft geen gepromoveerd epidemioloog te zijn om dat getal te kunnen bepalen. Het is vrij toegankelijk vanuit de gegevens van het Robert Koch Instituut (RKI) met eenvoudige basisschoolwiskunde. Mijn berekeningen vind je hier.

Maar het aantal kan nog verder naar beneden worden gecorrigeerd. Omdat voor degenen die op donderdag 19 maart probeerden getest te worden, het moeilijker was om een test te krijgen. Deze waren nog niet zo gemakkelijk verkrijgbaar als een week later, 26 maart. Dit betekent dat er relatief minder mensen zijn getest en dat het niet-gerapporteerde aantal cohorten van de nieuw ingeschrevenen op 20 maart hoger was dan dat van het cohort van 27 maart. Er is geen betrouwbare informatie over dit “Dark Number” (Dunkelziffer*), en het zal waarschijnlijk nooit mogelijk zijn om deze eenduidig te reconstrueren. Een conservatieve schatting kan worden verkregen uit de rapporten van het RKI over het aandeel van degenen die positief testten in alle tests; dat het aantal niet-gemelde gevallen in de 12e kalenderweek (week 16 – 22 maart) 32 procent hoger was dan in de 14e week (vanaf 30 maart) en respectievelijk 53 procent in de 11e KW (9-15 maart).

Corona Virus Pandemie Covid-19 Virus de lockdown is bijna niet effectief. Het duurste feest wereldgeschiedenis Rijnlandse carnaval 1ste brandversneller

Figuur 1

Corona Virus Pandemie Covid-19 Virus de lockdown is bijna niet effectief. Het duurste feest wereldgeschiedenis Rijnlandse carnaval 1ste brandversneller

Figuur 2

De lockdown had geen meetbaar effect

Met deze correctie volgt dat de reproductiesnelheid R in NRW zelfs op 9 maart lager was dan 1,0 en dus de epidemie afnam. Dezelfde berekening voor verschillende deelstaten en alle dagelijkse cohorten laat zien hoe de R op 10 maart in NRW, Rijnland-Palts, Hessen en Hamburg al was gedaald tot 1,0. In Berlijn, Nedersaksen, Baden-Württemberg en Beieren daarentegen werd de waarde 1.0 pas rond 20 maart bereikt, ongeveer 10 dagen later. Dit verschil is erg belangrijk. Het laat zien hoe de eerste vier staten een R van 1,0 al 6 dagen VOOR de Lockdown hadden bereikt, en de laatste vier staten slechts 4 dagen na de sluiting – maar in alle gevallen met hetzelfde verloop. 

Het RKI komt tot een vergelijkbaar resultaat als dat in mijn berekeningen. Op 9 april publiceerde het RKI zijn bevinding dat de R op 22 maart rond Duitsland afvlakte op 1,0, maar zonder de cijfers te kalibreren voor een moeilijker toegang tot de test (zie hier). Met kalibratie zou de RKI-berekening op Duits gemiddelde rond 15 maart 1,0 zijn, net zoals bij mij. Het RKI laat echter de cruciale informatie weg dat er tussen de afzonderlijke deelstaten een vertraging van maximaal 10 dagen is. Als gevolg hiervan had de blokkering van 16 maart geen statistisch meetbaar effect op de reproductieve snelheid (R) van het virus. In de wetenschap wordt deze situatie een “natuurlijk experiment” genoemd. Als verloop bij twee groepen identiek is, alleen vertraagd, kan worden geconcludeerd dat een tussenliggende gebeurtenis* geen effect had. In dit geval waren het de afsluitmaatregelen op 16 maart die geen statistisch waarneembaar effect op het infectieproces kónden hebben.

Max Planck Society schrijft een beleefdheidsrapport

Op 8 april publiceerde het Max Planck Society (MPG) Instituut voor Dynamiek en Zelforganisatie in Göttingen een juist tegengesteld resultaat dat veel werd aangehaald in de pers: “Het blokkeren van contacten brengt een verandering teweeg.” “We zien een duidelijk effect van de contactbeperking op 22 maart en natuurlijk de bijdrage van iedereen”. De onderzoekers rond Dr. Viola Priesemann moet voor deze kennis helderziende vermogens hebben gehad, want vanaf 7 april, toen haar gegevens werden verzameld, was die conclusie om wiskundige redenen nog onmogelijk te trekken. Bovendien, voor een belangrijke variabele in hun berekeningen, dat 10 dagen verstrijken van infectie tot melding, verstrekken de onderzoekers noch een afleiding noch een bron en negeren ze dus het 14-daagse ritme van het virus, dat zo duidelijk zichtbaar is. Maar bovenal gebruikten de onderzoekers alleen het gezamenlijke Duitse besmettingsverloop en negeerden daarmee de enorme verschillen per deelstaat die ook in één oogopslag te zien zijn. Er werden ook geen internationale vergelijkingen gemaakt. Het citaat dat de bijdrage van elke persoon tot uiting komt in de cijfers, wat grove onzin is, onthult uiteindelijk dat de Max Planck Society-studie een beleefdheidsrapport is in plaats van een serieuze wetenschap te zijn. Dergelijke elementaire technische fouten in de analyse kunnen weliswaar populaire citaten in de pers opleveren, maar zullen de reputatie van de wetenschap schaden.

Epidemiologen beschouwen een epidemie grotendeels als overwonnen als de R permanent daalt tot een waarde onder 1,0, omdat vervolgens elke cohort met elke cyclus kleiner wordt en na veel meer cycli er geen infecties meer zijn. Met een waarde van 1,0 is er in ieder geval geen exponentiële groei meer en is er dus geen gevaar meer dat het gezondheidssysteem wordt overspoeld door een plotselinge golf van patiënten. Zoals de cijfers nu laten zien, bestaat dit gevaar niet meer sinds 10 maart, bijna een week VOOR de sluiting op 16 maart. Voorzover ze hun cijfers kennen, zouden zowel het RKI als het MPG dit sinds 9 april moeten weten. Waarom wordt deze bevinding niet gepubliceerd? Wil je dat dan niet of kan je niet?

Het resultaat is de ergste economische crisis in de moderne tijd

Op 16 maart konden besluitvormers dit niet allemaal weten. Je weet altijd pas drie weken na de infectie wat de status was. Tenzij de autoriteiten al op 28 februari begonnen waren met representatieve willekeurige onderzoeken, toen Duitsland na Italië het op één na hoogste aantal bevestigde infecties in Europa had. Dan was de huidige infectie sneller bekend geweest. Als, als… Deze studies waren niet gedaan, en dus zat er niets anders op dan het functioneren van de samenleving op 16 maart stop te zetten. Het resultaat van deze Lockdown zal de ergste economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog zijn – een dure mislukking om in februari niet met een paar testbatterijen* te beginnen. Hoe dan ook, deze drie weken zijn nu verstreken sinds 16 maart – nu zijn de cijfers voor iedereen beschikbaar, herkenbaar en begrijpelijk. En de cijfers spreken klare taal: de uitgaansbeperkingen en contactbeperkingen van de lockdown zijn bijna niet effectief. Het aantal nieuwe infecties was al voordien vanzelf gedaald, zonder dat de blokkering van 16 maart nodig was. Daarnaast bestaat het vermoeden dat de lockdown niet eens heeft bijgedragen aan een verdere verlaging van de reproductiesnelheid. In Duitsland ligt de R rond de 0,7 in de tweede week van april. Dat was waarschijnlijk vanzelf gebeurd, net als de daling naar 1.0 in de eerste helft van maart in NRW. Italië zit al in de zesde week van een nog meer meedogenloze afsluiting door de samenleving, en toch is de R met Pasen nog steeds 0,8; hoger dan in Duitsland. Zwitserland, dat een ietwat soepeler regime heeft dan Duitsland, heeft een R van 0,6 en Nederland, dat ook ietwat ontspannen is, heeft een R van 1,0. Het is duidelijk dat andere factoren dan een Lockdown leiden tot een lager reproductiesnelheid.

Corona Virus (Covid-19) is buitengewoon gevaarlijk

Deze ziekte mag in geen geval worden gebagatelliseerd. Integendeel, Covid-19 is buitengewoon gevaarlijk. Op 9 april werden de eerste tussentijdse resultaten van de Heinsberg-studie gepresenteerd door professor Hendrik Streeck van de Universiteit van Bonn. Het laat voor het eerst zien dat het sterftecijfer onder de geïnfecteerden tussen 0,29 procent en 0,37 procent ligt. Dit is drie tot vier keer hoger dan die van seizoensgriep en tweemaal die van ernstige griep. Bovendien is de prevalentie veel hoger dan bij griep. Er lijkt generlei immuniteit in de bevolking te bestaan tegen Covid-19. Als je deze waarden extrapoleert naar de bevolking, zouden er in Duitsland misschien wel 200.000 doden vallen als gevolg van Covid-19, tien keer meer dan bij een seizoensgriepepidemie. Dat is een onaanvaardbaar hoog aantal. Als de lockdown-maatregelen volledig of bijna niet effectief zijn, is er dringend behoefte aan andere oplossingen die de angst voor deze ziekte wegnemen. Hopelijk zal een deel van de oplossing binnenkort bij medicijnen liggen waarvoor er al veelbelovende kandidaten zijn en die nu kunnen worden gebruikt voor moeilijke gevallen. De Contact Tracing-app, die momenteel in aanbouw is, zou een belangrijk onderdeel van de oplossing kunnen* zijn. Ongecompliceerde en voortdurend beschikbare tests zijn essentieel, zodat infecties snel kunnen worden opgespoord. Singapore heeft de epidemie lange tijd onder controle gehouden met contactopsporing, maar heeft verzuimd zijn verarmde leger aan buitenlandse dienstverleners te testen. Juist daar kwam het tot een uitbraak. 

Een andere bevinding uit Taiwan is de zeer transparante en uitgebreide informatie over het infectieproces voor het publiek met zinvolle cijfers en de consistente uitrusting van blootgestelde beroepsgroepen met beschermend materiaal. Taiwanese burgers werd gevraagd om hun gebruikelijke maskers en ontsmettingsmiddelen (!) te missen, zodat deze materialen beschikbaar waren voor de belangrijke beroepsgroepen. Al met al kunnen deze elementen zeker voorkomen dat de infectie uit de hand loopt, en ze kunnen vrijwel zeker verhinderen dat de risicogroepen worden besmet, zonder ze uit de samenleving te verwijderen. Waarom wordt over Taiwan bijna niet gerapporteerd? 

Als het niet de maatregelen van 16 maart waren die de golf van infecties verzachtten, wat was het dan?  Het was waarschijnlijk het einde van het carnavalsseizoen zowel aan de Rijn als in de Alpen. Uit deze kennis wordt ook afgeleid welke maatregelen moeten blijven totdat er ofwel groepsimmuniteit is danwel een betrouwbaar en algemeen verkrijgbaar vaccin, die beide pas in 2021 zullen plaatsvinden. Tot die tijd zijn er geen sportevenementen met toeschouwers, geen muziekfestivals, geen Oktoberfest en geen bars en clubs. Er zullen geen evenementen zijn waar mensen wild zingen, brullen en brullen. De après-ski wordt ook in het volgende winterseizoen geannuleerd. Dit zijn ook beperkingen, maar relatief onschadelijk voor de schade die de samenleving aanricht met het huidige lockdown-pakket, dat ook niet effectief lijkt te zijn.

Het Rijnlandse carnaval was de eerste brandversneller.

De sterftecijfers van Heinsberg sterken het vermoeden dat er rond 25 maart ongeveer 600.000 voorheen zieke mensen in Duitsland waren, die tot ongeveer een week eerder – dat wil zeggen tegen 18 maart – besmet waren geraakt met een niet-gerapporteerd Donker-cijfer* van ongeveer een factor 20 ten opzichte van het officiële aantal* gevallen. Dit is hetzelfde aantal patiënten dat ik twee weken geleden heb geïdentificeerd op basis van IJslandse en Japanse bronnen in mijn post op “der Achsen des Guten” voor de stand op 25 maart. 

Vermoedelijk kan het hele infectieproces in Duitsland ruwweg als volgt worden samengevat: Aannemende dat de reproductie aantallen in het carnaval gemiddeld 14 waren, dat wil zeggen een geïnfecteerde persoon infecteerde 14 andere mensen binnen een week. Met een R van 14, in de week voor carnaval op 9 februari, waren er slechts 100 besmettelijke en zich vrij en blij bewegende mensen op de bolwerken van NRW carnaval nodig tijdens de vele vieringen en voorbereidingen, zonder te weten dat ze ziek waren. Het is gemakkelijk voor te stellen dat er 100 mensen waren. Alleen al de Lufthansa Group heeft in januari bijna 100.000 mensen van China naar Duitsland vervoerd. Slechts één van hen leidde tot 16 bekende patiënten bij de uitbraak van Webasto in Beieren. Slechts zeven andere onopgemerkte webasto-achtige situaties in Noordrijn-Westfalen zouden voldoende zijn geweest voor het aansteken van het carnavalsvuur vanaf half februari.

De 100 mensen zouden 1.400 (= 100×14) meer mensen hebben besmet in de eerste week van carnaval tot 16 februari. Zo vond op 15 februari de bekende carnavalsessie Gangelter in de wijk Heinsberg plaats. In de tweede week van carnaval van 17 tot 24 februari besmetten deze 1.400, nog eens 19.600 (= 1400 x 14) anderen. De meeste van deze 19.600 hadden ook niet gemerkt dat ze ziek waren. Veel meer mensen zouden hebben gedacht dat het uitputtende carnaval hen erg verkouden zou hebben gemaakt. Ongeveer 500 werden zo ziek dat ze de volgende twee weken tot 8 maart de weg vonden naar een coronatest en daar positief werden getest. Het is bekend dat bijna de helft van alle positieve tests in Duitsland op 8 maart uit NRW kwam.

De andere helft van de positieve tests in Duitsland zou leiden tot nog eens 20.000 mensen die tegen 23 februari ergens anders waren geïnfecteerd. Ze waren waarschijnlijk verspreid over het hele land in kleinere besmettingsketens, maar met een sterke focus op Duitsers die op vakantie waren in skigebieden. Daar brak de tweede golf uit in de après-ski. Vanaf 24 februari, het hoogseizoen in de Alpen, zijn de eerste echte data voor de R beschikbaar. Onder de Zuid-Duitsers woedde het virus door de apres-skiclubs met een R van 5, eenieder besmet er daar nog vijf. Ondertussen was het rustig in NRW, de R daalde daar tot 9 maart naar 0,9 en op 10 maart volgden ook Rijnland-Palts, Hessen en Hamburg naar 1,0. Omdat het ski-feest doorging in Beieren en Baden-Württemberg, zakte de R rond 20 maart pas naar 1,0.

Gemiddeld betekent dit dat de 40.000 patiënten vanaf 23 februari met een R van 2,5 tegen 1 maart nog eens 100.000 mensen hebben geïnfecteerd, en degenen met een R van 2 nog eens 200.000 mensen tegen 8 maart, en ten slotte met een R van 1,3 volgden 260.000 mensen tot 15 maart, de dag dat tot sluiting werd besloten. Al deze individuen incubeerden Covid-19, werden min of meer ziek en ongeveer elke twintigste liet zich in de week tussen 23 en 27 maart testen. In totaal zijn deze week 34.000 besmette mensen officieel gemeld. In feite waren tot nu toe ongeveer 600.000 als geheel ziek geworden, zoals de som van de bovenstaande cijfers aangeeft (= 40 + 100 + 200 + 260). Sommigen van hen werden zo ernstig ziek dat ze naar het ziekenhuis moesten en stierven daar gemiddeld na twee weken. Van de 600.000 mensen die op 25 maart waren getroffen, was volgens het Heinsberg-onderzoek 0,37 procent overleden – het resultaat is de 2.200 sterfgevallen die het RKI tot en met 8 april heeft gemeld. Op deze manier kan het sterftecijfer van Heinsberg worden gebruikt om het werkelijke aantal infecties in Duitsland ruwweg te schatten.

Het duurste feest in de wereldgeschiedenis.

Dat is het geschatte verhaal in Duitsland. Er zijn zijverhalen, bijvoorbeeld de trombonekoren in het district Hohenlohe en het sterke bierfestival in Mitterteich (district Tirschenreuth), verschillende partijcongressen en de lokale verkiezingen in Beieren op 15 maart, wat ook in de cijfers te zien is. Maar de twee belangrijkste brandversnellers waren het Rijnlandse Carnaval en vervolgens de après-ski clubs uit de Alpen. Andere landen hebben andere verhalen te vertellen. In Noord-Italië speelden de talloze servicemedewerkers* zeker een belangrijke rol, zonder welke geen bar in de Alpen gerund kan worden. Ze bedienen de skigebieden in de winter en de stranden in de zomer. Er is thuis geen goed werk, dus ze zijn onderweg. Maar Nonna en Nonno (Italiaans voor grootouders) worden regelmatig bezocht, niet in de laatste plaats omdat men vanwege het woningtekort vaak samenwoont. In Italië staan de generaties vijf keer vaker met elkaar in contact dan in Duitsland. Deze sterke familiecohesie is in dit geval een vloek gebleken. 

De massademonstraties op Internationale Vrouwendag op 8 maart zijn gemakkelijk te herkennen in het verloop in Spanje en de lokale verkiezingen van 15 maart in Frankrijk. Het feit dat Groot-Brittannië op 25 maart praktisch geen maatregelen had getroffen en vooral de pubs niet had gesloten, geeft je zelfs met Pasen een R van 1,2. Zweden heeft in april ook nog een R van 1,3 omdat het lang aarzelde om grote evenementen te annuleren en de bars en clubs te sluiten. Maar Zweden vierde geen carnaval en liet daarmee het aantal in februari niet zo hoog oplopen. Daarom treft de R slechts een klein aantal mensen. Onderzoek van de virusmutaties toont aan dat de Amerikaanse westkust rechtstreeks in China was geïnfecteerd, maar de Amerikaanse oostkust – vooral New York – in Europa. De cijfers vertellen veel verhalen, en velen worden niet geteld of verteld. Het  Carnaval in NRW was waarschijnlijk het allereerste grote Europese infectiecentrum, evenement-0, om zo te zeggen, waarin het explodeerde, en pas daarna volgde de grote golf in de Alpen, van waaruit het over de hele wereld werd gedragen. 

Had het carnaval op 13 februari kunnen worden geannuleerd? Met de feiten die op dat moment bestonden, zou de bevolking dit niet hebben geaccepteerd. Als de autoriteiten, zoals in Taiwan, goed hadden gekeken naar wat er in Wuhan gebeurde, hadden ze kunnen weten en aan de bevolking kunnen uitleggen waarom het carnaval deze keer moest worden geannuleerd. In plaats daarvan verkeerde het Duitse gezondheidszorgsysteem in een vals gevoel van superioriteit en verspilde het kostbare tijd aan voorbereiding. Het carnaval van 2020 werd het duurste feest in de wereldgeschiedenis.

Van de redactie

Dit artikel verscheen bij Eike en bij Achgut. Vertaling door de redactie Groene Rekenkamer, op basis van een vertaling met Google Translate. Op het begrip “Dunkelziffer” na, lukte het redelijk om een vertaling te maken. We houden ons aanbevolen voor eventuele correcties. De 5 resterende gevallen waar in ieder geval enige twijfel bestond, zijn met ene asterisk * gemarkeerd.

We zijn van mening dat dit een van de betere analyses is van de pandemie, met terugblik op een 6-weekse periode, waarin al hele duidelijke conclusies te trekken zijn voor de wenselijkheid en effectiviteit van verregaande reisbeperkingen en Lock-downs.

Literatuur

Weiterführende Literatur z.B. dieses Thesenpapier zur Pandemie durch SARS-CoV-2/Covid-19 vom 5.4.20 erschienen bei SPRINGER nature.

De berekeningen die bij de gepresenteerde getallen horen, zijn hier te vinden: speadsheet.


Stichting De Groene Rekenkamer

Stichting De Groene Rekenkamer

is een door ingenieur-wetenschappers en journalisten opgerichte stichting met als missie: Cijfermatige controle van economische en/of wetenschappelijke aannames, berekeningen alsmede de daar aan gekoppelde conclusies … –> Lees hier verder …