Wetenschappelijk onderzoek ammoniakbeleid in 2015
Donderdag 15 januari 2015
De onderste steen moet boven
Introductie
In 2015 zal de onderbouwing van het Nederlandse ammoniakbeleid wetenschappelijk worden getoetst door een onafhankelijk team van wetenschappers. De toetsing vindt plaats op basis van internationale en intersectorale data. Voor het volledige onderzoek (5 vragen) is 40.000 euro nodig. Dit bedrag zal via crowdfunding bijeen worden gebracht. Wij hopen dat zoveel mogelijk personen en organisaties dit onderzoek willen steunen met een vrijwillige donatie.
De aanleiding voor het onderzoek:
Onderzoeksjournalist Geesje Rotgers van vakblad V-focus publiceerde in 2014 een reeks artikelen over ammoniak.
De Groene Rekenkamer besteedde er ruim aandacht aan in het artikel Mestbeleid op losse schroeven
Na ons artikel kwam een voorgesteld nieuw wetenschappelijk onderzoek in een stroomversnelling, waar in dit artikel uitvoerig op wordt ingegaan.
Strekking van de verhalen van Geesje was dat het in 1992 ingezette ammoniakbeleid voor de landbouw nagenoeg geen effect heeft gehad op de concentratie ammoniak in de lucht. De overheid daarentegen beweert dat het beleid juist zeer succesvol is geweest. De reeks leidde tot veel Kamervragen, haalde de landelijke media en zorgde voor opschudding in landbouw- en milieukringen.
De overheid toont een grafiek met een door de jaren heen gestaag dalende ammoniakemissie. Zeer overtuigend voor buitenstaanders. De data in die grafiek zijn gebaseerd op het rekenmodel van het RIVM en Wageningen UR. Er zijn echter ook directe ammoniakmetingen van het RIVM en onderzoeksbureau LON en Rotgers toonde dat die nagenoeg geen afname laten zien.
Zelfstandig onderzoeker Jaap Hanekamp bracht in 1995 met stichting HAN (Heidelberg Appeal Nederland) het rapport ‘De wetenschappelijke basis van het Nederlandse ammoniakbeleid’ uit. Dat rapport plaatste toen al serieuze kanttekeningen bij het ammoniakbeleid. De recente opschudding over het nut en de noodzaak van het ammoniakbeleid vraagt om een update van dat onderzoek.
De onderzoeksvragen
Een cruciaal onderwerp in het onderzoek zal de discrepantie tussen het gebruikte rekenmodel van RIVM/WUR en de directe ammoniakmetingen zijn. Het gaat echter niet alleen om het vinden van antwoorden op prangende vragen, maar ook om het ammoniakdebat in Nederland helder en ordelijk uiteen te zetten zodat iedereen kan begrijpen hoe het debat feitelijk in elkaar steekt.
Het onderzoek betreft de volgende vragen:
- Volgens de overheid1 telt Nederland meer dan 115 Natura 2000-gebieden die een te hoge belasting van stikstof hebben. Is het werkelijk zo dat, zoals de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) beschrijft, in deze gebieden de stikstofdepositie te groot is om de stikstofgevoelige leefgebieden van planten en dieren een vitaal bestaan te bezorgen? Hoe weten we dat? Is dit gebaseerd op meten of modelleren?
- Voor een deugdelijk natuurbeleid moeten de feitelijke emissies en deposities kunnen worden vastgesteld. Zijn de emissies en deposities zoals die momenteel worden vastgesteld door RIVM/WUR en de overheid realistisch?
- Bepaald moet worden wat de gevolgen zijn van de feitelijke emissies en deposities voor de Nederlandse biodiversiteit. Wat is hierover bekend in de (internationale) literatuur? En hoe definiëren we biodiversiteit?
- Welke meetinstrumenten zijn er om de beleidseffecten van emissiebeperkende maatregelen (zoals emissiearme bemestings- en stalsystemen) te meten en hun economische impact te evalueren? Zijn deze meetinstrumenten voldoende gevalideerd? En is het effect van deze systemen op zowel de emissies als de deposities voldoende aangetoond?
- Volgens staatssecretaris Dijksma2 blijkt uit de internationale wetenschappelijke review die de overheid in het voorjaar van 2013 liet uitvoeren3, dat er geen twijfels zijn over de kwaliteit van de wetenschappelijke onderbouwing van het Nederlandse ammoniakbeleid. In hoeverre toetste die review werkelijk de wetenschappelijke onderbouwing van het ammoniakbeleid?
1 www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/12/19/minder-stikstof-in-natuurgebieden.html
2 Beantwoording vragen over de relatie tussen ammoniakuitstoot en emissiearme bemesting (2 december 2014)
3 Review on scientific underpinning of ammonia emissions factors and ammonia deposition models (15 mei 2013).
Er is 40.000 euro nodig
Voor het totale onderzoek (5 onderzoeksvragen) is 40.000 euro nodig. Het heeft de voorkeur dat dit bedrag via crowdfunding ingezameld wordt omdat het onderzoek daarmee zoveel mogelijk onafhankelijk is van bestaande belangen. Zodra 10.000 euro binnen is, start het onderzoek.
U wordt via bovenstaande link doorgestuurd naar de betreffende pagina op V-focus.
Tegenprestaties voor donateurs
- Donateurs worden periodiek op de hoogte gehouden van de voortgang van het onderzoek.
- Donateurs krijgen een digitale versie van het eindrapport.
- Donateurs worden desgewenst in het onderzoeksrapport vermeld (aan het einde van het onderzoek wordt u gevraagd of u vermeld wilt worden en zo ja, onder welke naam).
- Donateurs ontvangen een gratis uitnodiging voor het bijwonen van het slotsymposium waar de resultaten gepresenteerd gaan worden.
- Op de website www.v-focus.nl is steeds te zien hoeveel budget binnen is gekomen.
Praktische uitvoering
Het onderzoek zal worden uitgevoerd door wetenschaps- en onderzoeksjournalist Marcel Crok (onderzoeksleider) en wetenschappelijk onderzoeker Jaap Hanekamp. Aan het team zullen t.z.t. wetenschappelijke reviewers worden toegevoegd vanuit natuur/milieu- en landbouwhoek.
Financiële thermometer
De financiële thermometer wordt dagelijks vanaf 16 januari bijgewerkt en is op de website van V-focus te bekijken.
Meer informatie
Voor meer informatie over het onderzoek kunt u terecht bij onderzoeksleider
Marcel Crok.
E-mail: marcel.crok@gmail.com
Tel.: 06 16236275
Stroomversnelling
Het nieuwe onderzoek is in een stroomversnelling geraakt na ons artikel Mestbeleid op losse schroeven van 12 oktober 2014.
De onderzoeksjournalist Geesje Rotgers benaderde de Groene Rekenkamer en zei dat het mooi zou zijn als haar onderzoek gevolgd zou worden door een echt wetenschappelijk onderzoek begeleid door de Groene Rekenkamer.
De Groene Rekenkamer heeft daarna Marcel Crok in contact gebracht met Geesje Rotgers. Als snel bleek dat het onderzoek qua financiën te hoog was gegrepen voor de Groene Rekenkamer. In overleg tussen Marcel Crok en Geesje Rotgers is toen besloten dat Agrimedia in Wageningen, waaronder het blad V-focus valt, de kar organisatorisch zou gaan trekken en ook via haar zeer uitgebreide database van adressen uit de agrarische sector, potentiële donateurs zou aanschrijven.
De Groene Rekenkamer ondersteunt dit onderzoek van harte en verzoekt belangstellenden gebruik te maken van onderstaande link in het artikel om ruimhartig te doneren. De link stuurt u direct door naar de webpagina van V-focus waar u kunt doneren.
Ja, ik wil dit onderzoek steunen met een donatie >>
Het bestuur van de Groene Rekenkamer heeft eveneens een ruime donatie toegezegd.
De opdrachtgever voor het onderzoek bent u, de donateur. Op die manier blijft volledige onafhankelijkheid gewaarborgd.
(Bronnen: V-focus, Geesje Rotgers, Marcel Crok)
