Groene welvaart

Groene welvaart

Dinsdag 2 augustus 2016

Een gastbijdrage van Jeroen Hetzler

Terug naar de tijd van de VOC-zeilvaart. Daar lijken de plannen op van diverse organisaties die het goed voor hebben met deze wereld behalve met de mensheid zelf. Hadden we eind 2015 de visie van Urgenda

Onlangs deed Natuur&Milieu van zich spreken door een rapport opgesteld door Ecofys, het restant van het failliete Econcern

Bij Urgenda speelde biomassa een prominente rol i.t.t. N&M. Kennelijk heersen er verschillende opvattingen. Bij N&M moet vrijwel uitsluitend elektriciteit uit wind en zon zorgen voor een bloeiende welvaart waarin per jaar € 1,7 miljard wordt verdiend. Gemeen hebben beide rapporten wensdenken, verzwijgen van de kosten voor de burger en het niet oplossen van het gat tussen momentane vraag en werkelijke levering, opslag dus en im- en export van stroom. Er wordt net gedaan of dit eigenlijk geen probleem vormt. Dit is het wel en zal ook zo blijven, omdat sprake is van inferieure techniek t.o.v. de fossiel en kerngedreven technieken. Dergelijk wensdenken heeft in beide rapporten bovendien uitsluitend de vorm van overheidsdwang gekregen. Beide rapporten staan vol dwangmaatregelen en afgedwongen belasten van CO2 met wel € 100 per ton, verhogen van de gasbelasting en de energieopslag. Maar wind en zon zijn toch gratis? Enfin, dit waar de feitelijke kosten per ton € 558 bedragen blijkens alleen al de windplannen van het Nationale Energieakkoord. Dit zou dan € 458/ton worden? Dit is domweg vestzak- broekzakschuiven met belastingstromen.

Vroeger was de stroomvoorziening in handen van ingenieurs en dat ging goed. Thans is de stroomvoorziening in handen gekomen van onwetende(?) politici en alarmistische activisten die de burger geld uit de zak kloppen voor de meest asociale geldoverdracht uit de Nederlandse geschiedenis door eenieder te bedotten met een verschijnsel dat catastrofale opwarming heet en dat, ook heden, even natuurlijk was als dit al miljoenen jaren het geval is. Al Gore met zijn van fouten jeukende propagandafilm effende de weg en sindsdien was de morele paniek een feit. Ik moet toegeven, met eclatant succes, gezien de miljardenindustrie van het Eco Industrieel Complex en de rijkdommen van bijvoorbeeld Al Gore. Ook het fabeltje van gratis wind- en zonenergie zit er rotsvast in, maar niemand realiseert zich de astronomische kosten ervan.

Ecofys pikt aldus een graantje mee van deze hype en ik kan het hen niet kwalijk nemen. Het enige dat ze hoeven te doen is in het kader van het groepsdenken de ernst van de opwarming plichtmatig buitenproportioneel op te blazen, de werkelijke kosten voor de burger verborgen te houden en de indruk te wekken dat de cruciale problemen zijn opgelost. De argeloze burger zwemt dan domweg de fuik in, stemt op de al even groepsdenkende alarmistische politici en ziedaar, de democratie is intact gebleven. Helemaal als je die burger wijsmaakt dat er sprake is van welvaartstijging ter waarde van €1.7 miljard per jaar, als je al die plannen van dit rapport hebt uitgevoerd. Als je €100 belasting per ton uitgestoten CO2 als inkomsten meetelt alsmede vermeden import van fossiel brandstoffen zonder vermelding hoe onze maatschappij moet functioneren zonder de petrochemische industrie, maakt men zich er wel erg makkelijk vanaf. Het gaat in dit laatste geval wel om zeker 35%. Kosten vanwege koopkrachtverlies, failliete bedrijven door die CO2-belasting en verloren banen worden ook niet meegerekend. In plaats hiervan wordt de lezer getrakteerd op een forse dosis overheidsdwang (lees: N&M-wensdwang): Zonder hogere CO2-prijs lukt de energietransitie niet. Europese besluitvorming is langzaam, Nederland moet samen met buurlanden alvast beginnen met het verhogen van de prijs voor het uitstoten van CO2.

Nederland moet helemaal niets mevrouw Hooijdonk, want er is geen enkele noodzaak voor. Dit weet u best. Interessant is het antwoord van N&M op de stelling: De markt zal vanzelf zorgen voor de verduurzaming van de energievoorziening. En de reactie: Natuur & Milieu bestrijdt dat. Er zijn nu te weinig prikkels die automatisch leiden tot voldoende verduurzaming. Overheidssturing is daarom nodig.

Overheidssturing? Dwang bedoelt N&M, planeconomische dwang, hogere belastingen om de ruïnering van Nederland te financieren. De vraag is hoe het nu echt zit. Daarom is het interessant om te kijken naar de cijfers van de energiestromen van het International Energy Agency (IEA), de standaard op dit gebied, van 2013. Gidsland Denemarken naast Nederland is leerzaam (and consumption):

Dit geeft een frappant beeld van de werkelijkheid. Wat je kunt vaststellen, is dat de plannen van N&M c.s. geen spaan heel laten van onze maatschappij doordat de belangrijkste pijlers van onze welvaart zouden moeten worden afgeschaft, of eerst moeten gehalveerd. Kennelijk realiseren de opstellers van het rapport zich niet welke rol petrochemische producten in onze maatschappij spelen. Er is vrijwel geen gebruiksvoorwerp dat niet van petrochemische oorsprong is.

Dit wordt ook bevestigd door het begrip EROI: hoeveel energie krijg je uiteindelijk uit je energie-investering in bijvoorbeeld een kerncentrale en dit zonder opslag? Dit levert een alarmerend beeld op.

Dit gezegd hebbende, wat wil N&M bij monde van Hooijdonk? Dit:

Overheidsbeleid moet 11x sneller dan huidig beleid
De Nederlandse overheid moet haar beleid flink versnellen om de afgesproken doelstellingen te behalen. ‘Nu is 94% van onze energievoorziening fossiel. Dat percentage moet snel omlaag. Doen we niets extra, dan is het onmogelijk om in 2050 fossielvrij te zijn. Concrete plannen of maatregelen voor de periode na 2023 heeft de overheid niet. Terwijl het nu alle hens aan dek is. We moeten maar liefst elf keer sneller maatregelen nemen dan nu het geval is,’ stelt Van Hooijdonk.

Belangrijkste maatregelen
Belangrijkste maatregelen die de Nederlandse overheid moet nemen:

• CO2 prijs van 5 naar 100 euro per ton CO2, 50 euro per ton in 2020, 100 euro per ton in 2030
• 90% van de woningen van het gas af tot 2035
• het sluiten van alle Nederlandse kolencentrales per 2020
• een masterplan voor 25.000 MW windenergie – 3.000 windmolens erbij
• alle Nederlandse daken vol met zonnepanelen

Toe maar, 11 maal sneller. Ten eerste is er geen sprake van urgentie. De Overheid moet ten tweede niets en al helemaal niet dit land onbewoonbaar maken door het vol te proppen met windturbines en zonnepanelen. Die 3.450 windmolens extra maken ruim 20% van Nederland onbewoonbaar of we zetten windmolens op de Dam of in de tuin van mevrouw Hooijdonk. En dan wordt ingezet op 150 miljoen zonnepanelen. Dit komt neer op ruim 255 km2 (1,7m2/paneel), hetgeen ca. 50 km2 meer is dan het Nederlandse dakoppervlak. Vandaar dat men elk plekje wil benutten. Het rapport schrijft: In 2035 zou het overgrote deel van de daken bedekt moeten zijn met zonnepanelen. Natuur & Milieu zet niet in op zonneweides. In totaal kan Nederland in 2035 beschikken over 40 GW zonnestroomvermogen, waarmee jaarlijks zo’n 120 PJ aan energie opgewekt kan worden.

Dus 40 GW moet jaarlijks 120 PJ opleveren = 33.333,3 GWh = 33,3 TWh. Dan komen we op 9,5% rendement wat overeenkomt met de Duitse cijfers

Aardig is vast te stellen dat Duitsland zelf bijna 40 GW aan zonnepanelen heeft geplaatst, maar dan ook in vele zonneweiden. En verder komt 120 PJ neer op 3,7% van het Nederlandse energiegebruik. De windplannen van het Nationale Energieakkoord komen neer op 3% tegen € 6,7 miljard per jaar, ofwel € 900 per jaar per huishouden. Wat zouden die 3.400 extra windmolens voor substantieel verschil moeten uitmaken op die 3%? Verder, wat kosten die zonnepanelen? Uit een offerte blijkt dat 27m2 zonnepanelen, goed voor stroom voor een gemiddeld huishouden, € 8.000 afgerond aan investering kost. Bij 255 km2 kost dit € 76 miljard. Bij een levensduur van 20 jaar is dit tenminste € 500 per huishouden per jaar (de omvormer van zeker € 1.000 gaat immers maar 10 jaar mee). De exploitatiekosten zijn gebaseerd op € 0,20/ kWh waar de markprijs op ca. € 0,025 per kWh ligt. Dus voor 33,3 TWh komt dit op € 5,8 miljard subsidie ofwel krap €770/jaar/huishouden. Samen rond € 1.300/jaar/hh.

Het rapport gaat verder: Het verduurzamen van de energievoorziening begint met besparing. Natuur & Milieu verwacht dat tussen nu en 2035 in totaal 40 procent bespaard kan worden op de energievraag. Dat betekent dat Nederland in 2035 nog 1560 PJ energie gebruikt, exclusief internationale scheep- en luchtvaart.

Met ook de bevolkingsgroei in het vooruitzicht, is dit nog maar de vraag. Vooralsnog is die besparing 0,5% per jaar. Wat zou neerkomen op pakweg 10% en geen 40%.

N&M wil ook de verwarming elektrificeren, dus af van gas. Het is interessant te weten hoe N&M deze voorgestelde groeiende elektrificatie denkt op te vangen door energiebronnen met een energiedichtheid die een fractie bedraagt van moderne energiebronnen zoals fossiel en kern. Het is vergelijkbaar met het vervangen van de moderne scheepvaart door de zeilvaart en het vrachtverkeer van vóór de Industriële Revolutie. Dus is het interessant een berekening te vinden voor de vervanging van Neêrlands 74% van de energiebalans uit import van olie en gas, helemaal wanneer de gaskraan in Groningen nog verder dichtgaat (50%) en de kolencentrales (goed voor 25% van de elektriciteitopwekking) dichtgaan. Vooralsnog meent N&M dit allemaal te kunnen vervangen door windmolens en zonnepanelen. Ik vrees dat dit niet veel zal helpen, tenzij door een wonderbaarlijk ontspoorde Milankovic-cyclus de zon ook in de winter veel langer boven de kim blijft, door de opwarming gas voor verwarming niet meer nodig is en de wind altijd en overal zonder onderbreking blijft waaien op de gewenste sterkte. Met al die verwachte weersextremen is dat nog maar te bezien.

Het past allemaal in de historie van Econcern: veel ideeën, schijnbaar concrete doorgerekende uitwerking. Dus mislukking op mislukking en tenslotte het onvermijdelijke faillissement. Lezen we weer over dwang: 5.4 Conclusie en aanbevelingen

Voor het bereiken van een duurzame warmtevoorziening is het noodzakelijk om op grote schaal energie te besparen in zowel de gebouwde omgeving als de industrie en landbouw. De resterende vraag wordt vervolgens zo duurzaam mogelijk ingevuld. Voor woningen kan dit d.m.v. warmtepompen, zonnepanelen, zonneboilers, warmtekoude-

opslag of duurzame restwarmte. In de industrie moet zoveel mogelijk ingezet worden op geothermie, warmtepompen en duurzame restwarmte. Marktwerking alleen is onvoldoende voor een duurzame warmtevoorziening in gebouwde omgeving, industrie en landbouw (in 2035). Voorlopers onder consumenten en bedrijven zullen wellicht voldoende eigen motivatie hebben om te verduurzamen, maar de volgers en de achterblijvers helaas niet. Zelfs investeringen met een terugverdientijd van minder dan

5 jaar veroveren de markt nog niet. Om bovenstaande verduurzaming van de warmtevoorziening te realiseren is het essentieel dat de Rijksoverheid:

• zorgt dat de prijs voor CO2-uitstoot hoog genoeg is;
• minimum energieprestatienormen vastlegt, bijvoorbeeld gebaseerd op energielabels (in 2020 is bij mutatie tenminste label C verplicht, in 2025 label B);
• eigendom en beheer van alle hoofdinfrastructuur

(ook de warmtenetten) bij netbeheerders of andere

publiek-private organen;

• gemeenten en netbeheerders een regierol geeft bij de verduurzaming van wijken;
• zorgt dat energiebelasting op aardgas stijgt en die op elektriciteit daalt;
• zorgt voor een uniform aansluittarief voor het energienet (aansluiting op gas-, elektriciteit en warmtenet worden even duur);
• aantrekkelijke subsidieregelingen beschikbaar stelt voor eigenaren die willen investeren, gefinancierd uit een opslag op de energierekening;
• werk maakt van handhaving van de Wet Milieubeheer;
• een verplichte Energie Prestatie Keuring invoert voor bedrijven, waarmee zij aantonen te voldoen aan de normen;
• nieuwe MJA3 en MME-convenanten afsluit die

de komende decennia voor een gepaste jaarlijkse reductie zorgen

• gericht innovatieprogramma voor industrie t.b.v.

energiebesparing en duurzame energieproductie

U lees te allemaal goed: dwang, dwang en nog eens dwang. Ook de regels over verhogen van de belasting op gas en CO2 en de opslag op de energierekening zijn typerend. Verlagen van energiebelasting op elektriciteit, lees ik. En wie betaalt dan de subsidie? Juist, de gasgebruiker zoals nu al het geval is. Het gaat wel om andermans geld en dus om koopkrachtverlies. En zoals gewoonlijk zit het venijn in de laatste regel van de tabel op bladzijde 8: Balancering net: nu: Productie volgt vraag, beoogd: Vraag volgt productie

Conclusie: u zit 70% van uw tijd in het donker en in de kou zonder dat u weet wanneer het weer warm wordt. Er sterven 35% meer mensen door kou dan door warmte. Voor long- en hartpatiënten is kou helemaal funest. De kans om je favoriete programma op tv te zien is overigens 5%. De in moreel opzicht doorgeslagen misantropische milieubeweging zal dit worst wezen. Ach, het zijn maar mensen die de zee leegvissen, otters platrijden en vlees eten. Daarom heten ze Natuur&Milieu i.p.v. Mens&Natuur&Milieu.

Het rapport stelt onrealistisch vertrouwen in uitwisseling met buitenlandse netwerken, maar dit biedt geen soulaas, mede door rendementsverliezen. De windsterktes in grote delen van Europa zijn immers sterk gecorreleerd. Bovendien zijn de langdurige Europabrede windstiltes in zowel de zomer als de winter een bekend verschijnsel. De uitwisseling van stroom vergt vele extra kabels, maar dan nog is de benuttingsgraad beperkt vanwege het de voornoemde correlatie. Omdat Natuur&Milieu hier geen deugdelijk antwoord op heeft maakt deze het helemaal bont door de stellen dat men maar zijn elektriciteitsvraag moet aanpassen. Fijn, als je op intensive care ligt midwinter en de wind valt op dagen met zware bewolking of zware sneeuwval weg. Heeft N&M hier wel eens aan gedacht? De bekende misantropie van de milieubeweging. Het valt ook in dit rapport weer op dat geen gewag wordt gemaakt van de kosten. Over kosten wordt amper gerept, maar eenieder kan begroten dat bij pakweg €900/jaar/huishouden vanwege de windplannen van het Nationale Energieakkoord, dat krap 3% dekking van het energiegebruik door hernieuwbaar biedt, dit bij 55% duurzame dekking zal oplopen tot € 16.500/huishouden/jaar (exclusief bovengenoemde € 1.300 voor zonnepanelen) en bij 100% fossielvrij € 30.000. Nergens kom ik tegen welke de economische schade is als gevolg van de CO2-beprijzing en het koopkrachtverlies van burgers om die kosten op te brengen. Het vertrek van met name energie-intensieve bedrijven naar elders zal een miljardenverlies aan belastinginkomstenverlies en banenverlies opleveren. Deze cijfers ontbreken in die tabel van Ecofys op bladzijde 70 van hun rapport zodat het rapport een vertekend beeld geeft d.w.z. een eenzijdig beeld.

Ecofys is er goed in geslaagd Natuur&Milieu het imago van verantwoordelijkheid tegenover onze toekomstige generatie te bieden dat het graag wil uitstralen. Het rapport verhult de misantropie van N&M, verzuimt de grote vragen van opslag, elektriciteittransporten, en bovenal de niet op te brengen kosten te vermelden.

Gehoorzamend aan de plichtmatige morele paniek wijst het Ecofys-rapport op zogenaamd toegenomen weersextremen, terwijl deze juist afnemen.

Dat de lente eerder begint, zoals Ecofys stelt, is niets bijzonders want een dergelijke cyclus vindt al miljoenen jaren plaats. De koolmees, de hazelaar en de ijsbeer hebben het allemaal overleefd door zich aan te passen.

Laat ik daarom besluiten met de gevleugelde woorden van Marcel Crok: Er wordt van klimaatsceptici beweerd dat zij in een parallelle wereld leven, maar het lijkt juist andersom. Veel klimaatwetenschappers verblijven liever in hun zelfgeschapen wereld van modellen dan in de werkelijkheid van metingen.