‘Miljardensubsidies windmolens Nationale Energieakkoord geen milieuwinst’
Ed Nijpels weigert verantwoording miljardenbestedingen Nationale Energieakkoord
Donderdag 3 juli 2014
Rypke Zeilmaker is zelfstandig natuur en wetenschapsjournalist voor landelijke dag- en vakbladen in Nederland en België.
Rypke is tevens de vaste blogger op de website Climategate.nl en publiceert de laatste tijd veel over windenergie. De kennis van het onderwerp is groot en de details die Rypke in zijn artikelen noemt vallen niet bij iedereen in goede aarde.
Ryphe had voor het FD een artikel gemaakt met als titel:
‘Miljardensubsidies windmolens Nationale Energieakkoord geen milieuwinst’
maar dat valt niet bij iedereen in goede aarde. Met name bij de controleur die het Energieakkoord moet bewaken, Ed Nijpels.
Deze meneer Nijpels heeft ervoor gezorgd dat het artikel van Rypke niet in het FD geplaatst wordt.
De tentakels van dit soort machthebbers als Nijpels reiken ver, zover zelfs dat hun invloed bij een krant als het FD nog voelbaar is.
Het vrije woord in Nederland loopt met dit soort acties van Nijpels groot gevaar.
Cijfermatige controle van economische en/of wetenschappelijke aannames, berekeningen alsmede de daar aan gekoppelde conclusies is de enig juiste wijze om vrij van emotie en objectief vast te stellen of beleidskeuzes productief dan wel contraproductief zijn.
De Nederlandse overheid met minister Kamp voorop wil u de ware cijfers onthouden. U mocht eens gaan klagen over de kosten die het Energieakkoord met zich meebrengen, zie ons artikel: Huishoudens betalen hoogste prijs voor het energiebeleid, 250 tot 400 euro per maand erbij
Na overleg met- en toestemming van Rypke- plaatst de Groene Rekenkamer het artikel hieronder integraal.
‘Miljardensubsidies windmolens Nationale Energieakkoord geen milieuwinst’
Tientallen miljarden euro’s subsidies voor windenergie leiden niet tot extra CO2-reductie, zo erkent dé aanjager van Wind op Zee in het Nationale Energieakkoord nu, Natuur en Milieu. Terwijl zij in campagnes stelt dat wind op zee goed is voor klimaat en economie. Volgens hoogleraar regulering Energiemarkten, Machiel Mulder is het enige effect van miljardensubsidies, dat Nederland kosten van Europees klimaatbeleid naar zich toe trekt, en stroom duurder maakt.
Nieuwe emissie-jaarcijfers van Eurostat tonen dat emissies in Europa’s windmolenrijkste land Duitsland afgelopen jaar met 2 procent toenamen. In Nederland- waar 2 procent van de energiebehoefte uit wind en zon komt- namen die emissies tegelijk met 0,3 procent af. Ook in Denemarken groeiden CO2-emissies in 2013 met 6,8 procent. De Europese elektriciteitssector meldt verder dat haar CO2-emissies gelijk bleven, terwijl het opgestelde vermogen aan windmolens met 11 procent groeide. Wel groeide stook van kolen met 13 procent, terwijl het 2 maal schonere maar duurdere aardgas met 23 procent op haar retour ging.
Het uitblijven van milieuwinst bij groei van het opgestelde vermogen windmolens heeft meerdere oorzaken. De belangrijkste is een gevolg van de inrichting van het Europese Emissiehandelssysteem (ETS). Dat werkt als stoelendans bij een vastgesteld aantal emissiestoelen: het emissieplafond. Doordat Europese overheden massaal overcapaciteit in windstroom financieren, komen (goedkope) emissierechten vrij.
Laat een Nederlandse windmolenaar een emissiestoel vrij, dan gaat daar direct elders in Nederland of de rest van Europa een kolenboer zitten, die de emissiestoelen mag vullen door de emissierechten te kopen. Kolenenergie is momenteel tweemaal goedkoper dan aardgas, dat evenveel kost als windenergie op gunstige landlocaties. Netto blijven Europese emissies dus gelijk door de groei van kolenenergie. Ook wanneer Nederland de 18 miljard euro subsidies besteedt aan de Wind op Zee-paragraaf van het Energieakkoord.
Duurste vorm van klimaatbeleid
‘Ik heb niets tegen windmolens hoor’, reageert Machiel Mulder, hoogleraar Regulering van Energiemarkten aan de Rijks Universiteit Groningen, afkomstig van de voormalige NMA. ‘Maar de subsidies voor overcapaciteit aan windmolens zijn niet te verantwoorden, omdat ze geen milieubaten leveren. Het enige wat Nederland zo doet is de kosten van Europees klimaatbeleid naar zich toe trekken. Om zo goedkoop mogelijk zoveel mogelijk CO2 te reduceren, volstaat het om het Europese emissieplafond te verlagen.’ (= stoelen wegnemen RZ)
De doelmatigheid uit klimaatoogpunt van subsidies op hernieuwbare energie staan al jaren ter discussie. Uit onderzoek van zowel CE Delft, de Algemene Rekenkamer als van diverse Duitse economen blijkt dat emissiereductie via emissiehandel een ruime factor 10 goedkoper is per ton vermeden CO2, in vergelijking met subsidies op windenergie of zonnepanelen. Momenteel is de kostprijs van wind op land op windrijke locaties tweemaal de prijs van kolenstroom, waar wind op zee het drievoudige kost met 18 cent per kWh zonder aansluitkosten. Ook milieubeleidswetenschappers als Matthijs Hisschemöller van de Vrije Universiteit hekelen het subsidiebeleid richting windfarms. De keuze voor een dure manier van milieubeleid zou de haalbaarheid van CO2-reductiedoelen in gevaar brengen.
Trend bij milieuorganisaties bekend
Cijfers van de IEA tonen dat kolenenergie mondiaal met 2,3 procent per jaar groeit tot 2018. In Duitsland draagt de Energiewende met het stilzetten van 6 kerncentrales bij aan de groei van kolenenergie, én daarmee CO2-emissies. De werkelijkheid op energie- en klimaatgebied verloopt dus anders dan milieuorganisaties en overheid voorspiegelen: zij benadrukken enkel de CO2-vrije opwekking van windmolens zélf, maar niet de neveneffecten in het Europese energiesysteem en de energiemarkt.
Zo stelt Natuur en Milieu in haar door Eneco meegefinancierde campagne Zeekracht: ‘Schone stroom van de zee is goed voor het klimaat , de economie én maakt Nederland minder afhankelijk van de energie van andere landen. Zeekracht zet zich dan ook in om van Nederland koploper te maken als het gaat om duurzame energie van zee.’ Eneco ontving 850 miljoen euro subsidies voor Luchterduinen.
Natuur en Milieu voert nu de campagne ‘wind voor jou’ met Eneco, Nuon en de windmolenbranche op basis van het ‘milieu’-argument. Allen zijn in het Nationale Energieakkoord potentiele ontvangers van miljarden euro’s subsidies. Toch erkent directeur van Natuur en Milieu Tjerk Wagenaar, directeur van Natuur en Milieu en woordvoerder voor het Energieakkoord nu desgevraagd: ‘De productie van stroom uit windenergie leidt niet direct tot verlagen van Europese CO2-emissies’. Maar dit wordt volgens hem gerepareerd door de Europese Commissie. ‘Na 2020 zal meer hernieuwbare energie een belangrijke reden zijn om het emissieplafond aan te scherpen.’
Subsidie voor stimuleren onbalans
Maar Mulder stelt: ‘Ook bij het verlagen van het emissieplafond voegen subsidies op windenergie geen CO2-reductie toe’. Waar dus al één pijler van nationaal energiebeleid- het milieu- nu ter discussie staat, brengen subsidies volgens hem ook de overige twee doelen in gevaar: betrouwbaarheid en betaalbaarheid. ‘Normaliter betalen energiebedrijven die niet tijdig terugschakelen bij overcapaciteit een soort boete op een onbalansmarkt, beheerd door Tennet’, legt Mulder uit. ‘Zo bewaakt de netbeheerder de balans van het net tegen blackouts. Door het Energieakkoord betaalt de overheid voor het tegendeel.’ Het Energieakkoord verlaagt de efficiency van het huidige energiesysteem volgens Mulder.
Uitbaters van windmolens krijgen 12-15 cent per kWh subsidies om hun stroom met voorrang op het net te leveren. Bestaande centrales moeten afhankelijk van het weer en de seizoenen- de hoeveelheid wind en zon – op en afschakelen. Windmolens op land leveren gemiddeld 24 procent van het jaar het opgegeven vermogen, op zee 34 procent (de zogenaamde productiefactor, gemeten opbrengst RZ). In één maand kan het geleverde vermogen uit windmolens variëren van 0,3 procent tot 50 procent van het door de fabrikant opgegeven vermogen, zo blijkt uit Duitse maandcijfers van april 2012.
Hogere energiekosten
Zoals Mulder in Renewable Energy schrijft, moet voorlopig een zelfde vermogen aan fossiele energiecentrales standby blijven staan als nu aan windmolens wordt bijgebouwd. Zo moeten zij bij ongunstig weer voor hernieuwbare energie in de piekvraag kunnen voldoen. Ergo: de consument moet straks betalen voor het openhouden van centrales die inefficiënt blijven draaien als backup.
Dit kritiekpunt stipte ook de groep van 11 academici rond natuurkundige Fred Udo aan, in een Kamerbrief aan Henk Kamp. Het inefficiënt draaien van backup-centrales zou tot extra CO2-emissies leiden, en kosten die niet in het Energieakkoord vermeld staan. De levering wordt onstabieler en duurder, wat reeds in Duitsland bleek. Na de Energiewende in Duitsland moest Tennet 4 maal vaker ingrijpen om blackouts te voorkomen. Zonder energie-opslag van hernieuwbare energie blijft die instabiliteit bestaan.
Meer vervoer elektrificeren of meer overheid
Dus hoe kunnen de miljardensubsidies uit het Energieakkoord het beste besteed worden, als snelle CO2-reductie het hoofddoel is? Wagenaar wil de subsidies in stand houden, en verwacht dat de prijs van windenergie zal dalen. ‘De huidige nieuwbouweisen voor energiezuinige woningen zijn duurder in termen van euro per ton vermeden CO2 dan wind op land en op zee.’ Een internationale groep klimaatwetenschappers en economen schreef in haar ‘Hartwell Paper’ in 2012 dat de subsidies die nu naar energieopwekking gaan beter in energie-innovatie gestoken kunnen worden. De activistische klimaatwetenschapper James Hansen pleitte onlangs voor kernenergie, anathema voor Natuur en Milieu.
Hisschemöller wil de miljardensubsidies op stroomopwekking afschaffen: ‘Het meeste geld komt bij nutsbedrijven terecht en controle op besteding van die miljarden verloopt schimmig. Je kunt goedkoper een transitie bewerken via belastingkorting op decentrale opwekking.’ Mulder ziet binnen het bestaande systeem nog veel mogelijkheden. ‘Je kunt beter meer transport elektrificeren. Dan trek je meer olieverbruik – 50 procent van de totale energievraag- het emissiehandelsysteem in, en verder kun je met een lager emissieplafond emissiereductie afdwingen.’
Wagenaar wil niet rechtstreeks ingaan op de kritiek van Mulder- dat het verlagen van het emissieplafond volstaat en subsidies op windenergie geen extra CO2-besparing toevoegen. ‘Dat is voor zijn rekening. De afgelopen 5 jaar heeft het emissiehandelssysteem niet gewerkt zoals beoogd, hoe mooi milieueconomen de emissiehandel ook vinden. De politieke praktijk is weerbarstiger dan de theorie. Voor een goed funtionerend emissiehandelsysteem is een zeer lange termijn gerichte en consequente overheid nodig’ volgens Wagenaar.
