Het onkruidbestrijdingsmiddel RoundUp (Glyphosate) is van groot belang voor de wereldvoedselproductie, maar ook voor onkruidbestrijding op bestratingen is het populair. Jaarlijks wordt er wereldwijd voor ongeveer 10 miljard dollar omgezet.
Zoals alle gewasbeschermingsmiddelen ligt Roundup voortdurend onder vuur vanwege mogelijke milieugevaren, velen zouden het middel graag verbieden. In de thuissituatie kiest menigeen er voor RoundUp te vervangen door Azijnzuur, in de hoop dat dat milieuvriendelijker is. Binnenkort loopt de toelating van RoundUp af en zal het middel opnieuw beoordeeld worden. Waarschijnlijk valt in 2023 de beslissing. Kees van Loon zet de feiten op een rijtje.
Roundup een veilig onkruidbestrijdingsmiddel?
Roundup, met als actieve stof glyfosaat, is wereldwijd het meest gebruikte onkruidbestrijdingsmiddel. Bovendien maakt glyfosaat deel uit van talrijke andere onkruidbestrijdingsmiddelen.
In 1974 is het door Monsanto op de markt gebracht Het gebruik van Roundup nam eind jaren 90 van de vorige eeuw sterk toe toen Monsanto via genetische modificatie rassen van soja en mais (en later ook nog rassen van andere gewassen) resistent had gemaakt voor Roundup. Dergelijke rassen bieden de boer grote voordelen, vanwege een effectieve en relatief goedkope onkruidbestrijding. Echter ook buiten GM-rassen heeft Roundup voordelen. Door in de herfst het land te bespuiten met Roundup is ploegen vaak niet meer nodig. Dat bespaart niet alleen veel energie, maar beperkt bovendien bodemerosie en het vrijkomen van CO2 uit de grond.
In de landbouwwereld wordt Roundup dan ook beschouwd als een effectief, kostenefficiënt bestrijdingsmiddel dat zorgt voor beperking van opbrengstverliezen door onkruiden. Roundup heeft bovendien een geringe toxiciteit voor de mens. Mits toegepast volgens voorschrift wordt het in de EU en in veel andere landen beschouwd als een veilig middel dat geen risico’s inhoudt voor de menselijke gezondheid. Wel kan het ernstig oogletsel veroorzaken en is het toxisch voor waterorganismen.
Bezwaren tegen glyfosaat
Niet iedereen onderschrijft echter de onschadelijkheid van Roundup/glyfosaat. Milieuorganisaties als bijvoorbeeld Greenpeace en Milieudefensie achten Roundup schadelijk voor mens en milieu. Volgens het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) is glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens (beperkt bewijs) maar met voldoende bewijs waar het laboratoriumdieren betreft.
Het IARC heeft de stof ingedeeld in groep 2A voor stoffen die waarschijnlijk kankerverwekkend zijn. In deze groep zijn ook ondergebracht:
- nachtwerk,
- werken als kapster en
- rood vlees.
Tot groep 1, kankerverwekkende stoffen, behoren onder meer alcohol, benzeen en luchtvervuiling.
Een groep experts op het terrein van residuen van bestrijdingsmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) en de Verenigde Naties (VN) kwam in 2016 tot de conclusie dat het onwaarschijnlijk is dat glyfosaat een risico op kanker inhoudt voor de mens, via de inname van voedsel waarin residuen van glyfosaat voorkomen.
Dat de IARC en de residuexperts van WGO en VN tot verschillende conclusies komen kan veroorzaakt zijn door een verschillende wijze waarop men met glyfosaat in aanraking komt:
- De residuexperts gingen uit van inname via voedsel, waarin een lage dosering van Glyfosaat kan voorkomen.
- De IARC keek naar het risico op kanker ook bij hoge doseringen glyfosaat.
In 2019 verscheen een Amerikaans overzichtsartikel met als conclusie dat glyfosaat de kans op Non-Hodgkin-lymfoon met 41% zou doen toenemen. Van wetenschappelijke zijde kwam er echter veel kritiek op dit artikel. Glyfosaat, inclusief afbraakproducten, wordt op veel plaatsen aangetroffen in de bodem en in het grondwater. Dat betekent dat het ook in water voor drinkwater voorkomt. Echter hieruit wordt het, evenals andere bestrijdingsmiddelen, verwijderd.
Zijn er alternatieven voor glyfosaat?
Er zijn niet veel weinig-milieubelastende stoffen die een alternatief vormen voor glyfosaat. Een tweetal mogelijkheden, onder voorwaarden zijn Azijnzuur en Pelargonzuur.
Azijnzuur: Zelfs met huishoudazijn (4-5% azijnzuur) kan men onkruid, in het kiemplantstadium, bovengronds doden. Met hogere %% azijnzuur (10- 25%) kan men ook grotere onkruidplanten aanpakken.
Een probleem van azijnzuur is echter dat de wortels van de onkruidplanten niet worden gedood, waardoor de planten na enige tijd weer gaan uitlopen. Dat betekent dat er in een seizoen 3 tot 4 behandelingen nodig zijn. Azijnzuur is in Nederland, in tegenstelling tot sommige andere landen slechts beperkt toegelaten. Alleen een 6% oplossing, onder de naam Luxan onkruidspray, verpakt in een gebruiksklare spuitfles mag worden gebruikt. Het is dus niet beschikbaar voor professioneel gebruik.
Pelargonzuur met Maleine hydrazide. In Nederland onder de naam Ecostyle Ultima verkrijgbaar. Pelargonzuur is een natuurlijke stof die onder meer in geraniums voorkomt. Gespoten op planten, niet groter dan 10-15 cm, veroorzaakt een snelle verwelking van de bovengrondse delen van de planten. De wortels worden echter niet gedood maar door toevoeging van Maleine hydrazide aan het Pelargonzuur wordt voorkomen dat het groeipunt van de planten kan uitlopen. Daardoor is Ecostyle Ultima een effectief onkruidbestrijdingsmiddel dat een toelating heeft voor (half)open verhardingen, boomteelt en siergewassen en tijdelijk onbeteeld land. Het middel is echter veel te duur voor grootschalige, professionele toepassing. De kosten per ha zijn ongeveer tien keer zo hoog als van Roundup. De conclusie moet dan ook zijn dat er op dit moment geen geschikte alternatieven zijn voor Roundup en andere middelen op basis van glyfosaat .
Video: vergelijking tussen azijn en herbiciden
Markttoelating
De huidige goedkeuring voor glyfosaat binnen de EU loopt op 15-12-2022 af. Door fabrikanten is eind 2019 opnieuw goedkeuring bij de EU aangevraagd. De goedkeuringsprocedure is zeer uitgebreid; de EU gaat daarbij bepaald niet over één nacht ijs. Een door de fabrikanten aangeleverd dossier met 7000 publicaties wordt geëvalueerd door elk van 4 door de Europese Commissie (EC) aangewezen landen (Frankrijk, Hongarije, Nederland en Zweden), die samen de AGG vormen.
Hun evaluatierapporten worden door deze landen gezamenlijk bediscussieerd en tot één rapport teruggebracht. Dit concept-rapport wordt, ter nadere beoordeling, aangeboden aan de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) en het Europese Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA), (vond plaats in juni 2021). Deze instellingen publiceren het concept-rapport en organiseren publieke consultaties (in herfst 2021). Als de info uit de publieke consultaties door de vier landen is verwerkt in het concept-rapport wordt dit onderworpen aan ‘peer review’ (beoordeling door onafhankelijke deskundigen).
Als de resultaten hiervan in het concept-rapport zijn verwerkt formuleert de EFSA een advies betreffende de veiligheidsclassificatie van glyfosaat, daarbij rekening houdend met de mening van het ECHA. De EFSA kijkt bij haar beoordeling naar de werkelijke risico’s, hoe waarschijnlijk is het dat iemand wordt blootgesteld aan doses van het middel die gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. De EFSA stuurt het eindrapport met haar advies naar de Europese Commissie. Eindrapport en conclusies worden door de EC geanalyseerd, waarna de EC een concept verlengingsrapport opstelt. Vervolgens vindt een discussie plaats met deskundigen van alle lidstaten. Hierna wordt gestemd over het voorstel van de EC. Na goedkeuring bepaalt elk land zelf of het Roundup, en andere producten waarin glyfosaat voorkomt, toelaat.
Deskundigen van de 4 EU-landen (AGG), die door de EC aangewezen zijn om het basisdossier over glyfosaat, zoals aangeleverd door de fabrikanten, te beoordelen zijn tot de volgende conclusies gekomen:
Menselijke gezondheid:
- Classificatie van glyfosaat als veroorzaker van mutaties of beschadigingen van sperma en eicellen is onjuist
- Classificatie van glyfosaat als kankerverwekkend is onjuist
- Classificatie van glyfosaat als giftig voor de menselijke voortplanting is onjuist
- Classificatie van glyfosaat als giftig voor bepaalde menselijke organen is onjuist
- Classificatie van glyfosaat als mogelijke veroorzaker van ernstig oogletsel blijft gehandhaafd
De conclusie van de AGG: Glyfosaat voldoet aan de criteria voor goedkeuring betreffende menselijke gezondheidsaspecten en kan daarom deel uitmaken van in de landbouw te gebruiken bestrijdingsmiddelen.
De IARC acht glyfosaat ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ voor de mens. Daar staat tegenover dat diverse organisaties, zoals EFSA (EU), EPA (USA) en soortgelijke organisaties in onder meer Canada, Japan, Australië en Nieuw Zeeland het als niet kankerverwekkend beoordelen. Deze verschillende beoordeling zou kunnen samenhangen met risico inschatting. Een stof kán alleen bij hoge doseringen kankerverwekkend zijn. Echter als deze stof alleen bij lage dosering wordt toegepast is er geen probleem.
Consumentenveiligheid
Behandeling van gewassen met glyfosaat levert geen gevaar op voor de consument mits gewerkt wordt volgens voorschrift.
Eco-toxiciteit
De huidige classificatie van glyfosaat: ‘giftig voor waterorganismen’ blijft gehandhaafd.
Biodiversiteit
Het effect van glyfosaat op biodiversiteit moet tijdens het ‘peer review-proces’ nader worden bekeken.
Conclusie van de AGG: Gebaseerd op de lopende beoordeling voldoet glyfosaat aan de goedkeuringscriteria.
Intussen heeft de publieke consultatie zoveel informatie opgeleverd dat het niet lukt om de goedkeuringsprocedure nog dit jaar te beëindigen. Daardoor is de stemming van de EU-landen over de eventuele verlenging van de goedkeuring van glyfosaat uitgesteld tot medio 2023. Gelet op het rapport en de opinie van de EFSA lijkt een nieuwe toelating waarschijnlijk. Informatie verkregen via de publieksconsultatie en het ‘peer review proces’ kunnen echter nog tot een andere conclusie leiden.
Literatuur
- https://www.nu.nl/weekend/5935032/nucheckt-wat-we-weten-over-de-risicos-van-onkruidverdelger-roundup.html
- informatie over glyfosaat door College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb):
https://www.ctgb.nl/onderwerpen/glyfosaat - https://food.ec.europa.eu/plants/pesticides/approval-active-substances/renewal-approval/glyphosate_en#questions-and-answers
- https://www.wur.nl/nl/Dossiers/dossier/Glyfosaat-1.htm
- https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/08/11/glyfosaat-kankerverwekkend-of-niet-een-round-up-van-de-discu/
- https://www.reuters.com/article/us-health-cancer-glyphosate/large-u-s-farm-study-finds-no-cancer-link-to-monsanto-weedkiller-idUSKBN1D916C
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31342895/
- https://geneticliteracyproject.org/2019/02/18/41-glyphosate-cancer-increase-claim-under-fire-did-the-authors-of-new-meta-study-deliberately-manipulate-data-or-just-botch-their-analysis/
- https://www.rivm.nl/publicaties/risicos-van-azijn-bij-bestrijding-van-onkruid-en-groene-aanslag-door-particulieren
- https://www.factcheck.org/2017/08/glyphosate-cause-cancer /?gclid=Cj0KCQjwguGYBhDRARIsAHgRm4-wtqgoo
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6279255/
- https://toelatingen.ctgb.nl/nl/authorisations/14841
- https://toelatingen.ctgb.nl/nl/authorisations/11369
Stichting De Groene Rekenkamer
is een door ingenieur-wetenschappers en journalisten opgerichte stichting met als missie: Cijfermatige controle van economische en/of wetenschappelijke aannames, berekeningen alsmede de daar aan gekoppelde conclusies … –> Lees hier verder …
Met verbazing en ongeloof het artikel van Kees van Loon over Roundup gelezen. Ben geneigd te denken dat er achter de schermen een stevige lobby gaande is om Roundup hoe dan ook op de markt te houden. Toetsing aan toelatingscriteria geeft geen garantie voor een al dan niet veilig gebruik. De uitleg over de veronderstelde zorgvuldigheid waarmee Roundup in EU verband wordt beoordeeld idem. Ik mis in het artikel van Kees van Loon het tegengeluid om een goede afweging te maken. Ik blijf met meer vragen achter dan ik voor het lezen had.
Als u uw vragen kunt formuleren en eventueel inzenden, graag, dan beantwoorden we die voorzover dat in onze mogelijkheden ligt. ‘De vraag stellen is hem beantwoorden’, is een ervaringsregel die vaak opgaat.
Verder dit: Wij van de Groene rekenkamer zijn volstrekt onafhankelijk, zijn niet verbonden aan wat voor bedrijfslobby dan ook. Ons geluid IS het tegengeluid.
Voor zover ik weet heeft onze overheid het recht om allerlei extra eisen te stellen aan de inzet van glyfosaat en zelfs een totaal verbod uit te vaardigen.
Hecht onze overheid meer waarde aan de diversiteit van plantjes in onze natuur, dan aan onze gezondheid?
Cyril, waarom beperkt het schadelijk onderzoek zich tot de kans op extra kankers??
De gevolgen van veel pesticides betreffen vooral het aantasten de zenuwen van mensen waardoor ziekten zoals Parkinson en Alzheimer.
Geen kinderachtige ziektes die veelal tot een vroege dood leiden.
Florian
Bizarre uitkomst en toch ook weer helemaal niet daar alles om het grote geld gaat. Ik verwacht geen wonderen voor 2023. Te lezen valt er; De huidige classificatie van glyfosaat: ‘giftig voor waterorganismen’ blijft gehandhaafd. Daar wij mensen voor ongeveer 85% uit water bestaan, lijkt mij dit toch een middel dat direct van de markt gehaald zou moeten worden. Los daarvan, waar sijpelt dat spul naartoe eenmaal over de gewassen uit gesproeid ?. Juist, het grondwater in en laten er daar nu waterorganismen leven….
Ik verwijs graag naar het deze week te publiceren artikel over chemofobie en de rol van concentraties op toxiciteit. TheoRichel legt daar op zeer duidelijke wijze uit dat veel van onze angsten voor “giftige stoffen” onterecht zijn en in geen verhouding tot natuurlijke toxinen die diverse organismen aanmaken om zich te beschermen. Wij zijn geen waterorganisme, ook al bestaan we voor een groot deel uit water, en ook voor glyfosaat in grondwater geldt die wet van Paracelsus: “Dosis sola facit venenum”.
Er is een bijna naadloze samenhang met het gebruik van glyfosfaat in de druiventeelt in France en de frequentie van de ziekte van Parkinson.
Bovendien zijn er sterke aanwijzingen dat die ziekte wordt veroorzaakt door verontreinigingen in onze omgeving / voedsel.
Lijkt me voldoende om het middel te verbieden.
Toelichting:
Ook bij de bloembollen teelt wordt veel gebruik gemaakt van glyfosaat (roundup) en ook daar komt de ziekte van Parkinson frequent voor.
Vooral bij mensen die de bloembollen in hun jeugd een aantal jaren hebben gesorteerd. Ook bij omwonenden, e.a. omdat ze iets van het gif inademen.
Het mechanisme:
Het gif komt via huid, enz je lichaam binnen en bereikt na verloop van jaren via de zenuw de zenuwcellen in het gedeelte van de hersenen waar dopamine (= de stof die de communicatie tussen zenuwcellen mogelijk maakt) wordt aangemaakt, en doodt die cellen geleidelijk. Gevolge is dat er geleidelijk minder dopamine wordt aangemaakt en er op zeker moment een serieus dopamine tekort ontstaat. Daardoor kunnen je hersencellen niet meer goed met elkaar communiceren en krijg je om te beginnen afwijkingen in de aansturing van je ledematen wat zich uit in o.a. stramheid & ongecoördineerd bewegen = eerste stadium ziekte van Parkinson.
Door kunstmatige dopamine (levodopa/carbidopa) te slikken kunnen die effecten worden onderdrukt
Echter met de toename van het aantal hersencelen dat wordt gedood door de pesticide, neemt de afhankelijkheid van de kunstmatige dopamine toe omdat steeds meer bewegingen worden aangetast…
Uiteindelijk wordt Parkinson levensbedreigend. Bijv. zodra de aansturing van je hart, o.i.d. wordt aangetast.
Het is triest dat de toezichthouders en beoordelaars en regeringen hun werk maar half doen omdat ze eigenlijk alleen kijken naar het kankerverwekkend zijn van de stof
De ziekte van Parkinson is niet direct dodelijk, maar wel invaliderend en op langere termijn dodelijk.
Nog triester is dat iedere burger een levensgevaarlijk middel zoals Roundup gewoon bij iedere tuim= / bouwwinkel kan kopen.
Als het middel dan noodzakelijk is dan lijkt me dat de distributie beperkt wordt tot mensen die er voor hun voortbestaan van afhankelijk zijn en die dat alleen onder strikte voorwaarden mogen inzetten.
En over die inzet verantwoording afleggen.
Spuiten met zo’n middel om omploegen van land te vermijden hoort daar niet bij.
Merkwaardig dat bij de alternatieven niet vermeld wordt dat ook zonder chemische bestrijdingsmiddelen gewerkt kan worden.
‘Ons geluid IS het tegengeluid.’?
Zo door jullie artikelen bladerend lijkt het erop dat het vooral gaat om het produceren van tegen geluid, de onderbouwing van de conclusies lijkt vooral op shoppen in argumenten.
Treurig voor iets dat zich de groene-rekenkamer noemt.
tot slot check: https://www.parkinson-vereniging.nl/archief/bericht/2021/07/07/Zorgen-over-goedkeuring-glyfosaat-Roundup-door-het-Ctgb