‘Greenouts’ RES Fryslan voorbode blackouts

De voorliggende Quickscan toetst gestelde energiedoelen uit de Regionale Energie Strategie (RES), die het Rijk (Ministerie van EZK) voor 2030 oplegt aan 30 regio’s, waaronder Friesland.

Volgens doorrekening met het gebruikte Energy Transition Model (ETM) verdubbelt de RES de energierekening van Friese huishoudens naar 6000 euro per jaar. Kosten van het Friese energiesysteem stijgen 79% naar 1,8 miljard euro per jaar. Met name ‘van gas los’, de inzet van warmtenetten en geothermie verhoogt de kosten per huishouden aanzienlijk.

De kern van de RES Friesland is dat zij de onbalans tussen vraag en aanbod op het elektrisch net vergroot naar 230% van de vraag, door over te stappen van marktvraag-gestuurde conventionele opwekking, naar aanbod-afhankelijk vermogen, fluctuerend met het weer en de seizoenen.

Greenout en wegwerpstroom

Volgens deze Quickscan is het gevraagde gemiddelde 411 MW netvermogen van het Fries Energiesysteem in 2030, terwijl middels de RES nog 425 MW piekvermogen aan windmolens wordt bijgeplaatst (nu 197 MW) en 522 MW piekvermogen zon. (nu 259 MW) Zo verhoogt de RES het risico op blackouts (uitvallen stroomvoorziening) aanzienlijk.

Om blackouts te voorkomen moeten producenten van netbeheerders nu al tegen betaling windstroom ‘dumpen’, vermogen afschakelen bij overschot. Zo krijg je het fenomeen ‘wegwerpstroom’: tegen subsidie dumpen van productie. En plots veel ‘gas geven’, vermogen bijschakelen met gascentrales als wind/zon-aanbod wegvalt. De plotse noodzaak tot zulke rantsoenering tegen net-onbalans heet in vakkringen ‘brownout’, de voorloper van ‘blackout.’

De Groene Rekenkamer introduceert daarom de term ‘Greenout’, als groene versie van ‘brownout’. Door energievoorziening natuurproduct te maken, afhankelijk van weer en seizoen, noodzaakt de RES continue ingrepen tegen onbalans met groot risico op blackouts. In Friesland dreigen door bijplaatsing van overcapaciteit 39 van de 70 schakelstations voor 2030 overbelast te raken door continue Greenouts.