Belangrijk genoeg om hier eens écht bij stil te staan
Na de eerste publicaties over de extreme kosten van dit besluit is het héél stil geworden. En lijkt het nu of het Nederlandse volk zich bij dit besluit gewoon neerlegt. Dat zouden we niet moeten doen, want we worden gewoon beduveld.
Het is daarom goed om nog eens heel goed stil te staan bij wat er nu allemaal over bekend is.
Het van-gas-af besluit
In 2017 nam onze regering het ondoordachte besluit om “van het gas af” te gaan: alle woningen en bedrijfspanden moeten overstappen op elektriciteit voor verwarming en andere toepassingen. Wijk voor wijk moet het gasnet worden afgebroken opdat in 2050 het Nederlandse gasnet is verdwenen en “we alles elektrisch doen”. – Maar, “alles elektrisch” in 2050 kan niet eens.
Verwarmen met gas versus elektriciteit
Onze woningen en bedrijfspanden met elektriciteit verwarmen, warm water maken en koken, daar is op zich niets tegen. Dat is zelfs heel gewoon. Bijna de hele wereld doet dat. Maar wij doen we dit met gas efficiënter. Nederland beschikt namelijk over een uniek modern, fijnmazig gasdistributienet waaruit wij het gas thuis en op de bedrijven rechtstreeks in warmte omzetten. In plaats van met dat gas eerst in een elektriciteitscentrale elektriciteit te maken en die elektriciteit naar ons huis te brengen om daarmee warmte te maken.
Dus in plaats van :
gas → elektriciteit → warmte thuis
doen wij het in Nederland eenvoudiger :
gas → → → → → → warmte thuis
Het maken van elektriciteit uit gas en het thuis brengen ervan gaat met een totaal rendement van nog geen 50%. Dus de helft van de energie in het gas gaat verloren. Bij ons Nederlandse systeem waarbij we gas naar de huizen brengen voor verwarmen, warmwater en koken is het rendement ongeveer 90%. Ons huidige systeem met gas aan huis verbruikt dus (ongeveer) de helft van de hoeveelheid gas die nodig is voor elektrisch verwarmen. Zuinigheid was dan ook de reden waarom ons land daar in het na-oorlogse verleden voor gekozen heeft in plaats van elektrisch verwarmen. Andere landen kozen voor elektrisch verwarmen, waarbij hun elektriciteit vooral uit goedkope kolen en bruinkool kwam.
Elektrisch verwarmen betekent meer CO2-uitstoot.
Elektrisch verwarmen verbruikt dus ongeveer twee maal zoveel gas, en produceert dus ook twee maal zoveel CO2. Om toch naar elektrisch verwarmen over te stappen heeft de overheid een truc bedacht. Een truc om die hogere CO2-uitstoot te beperken. Daarvoor is bepaald dat ieder huis en ieder bedrijfspand dat “van het gas afgaat” gebruik moet maken van een “warmtepomp”. Die moet je zien als een slim apparaat dat ervoor zorgt dat de elektrische ketel de helft van de elektriciteit gebruikt voor dezelfde hoeveelheid warmte.
Daardoor worden beide systemen alsnog ongeveer even “zuinig”, dus produceren evenveel CO2. Voor heel veel geld en veel ongemak wordt er in feite niets verbeterd en geen CO2 bespaard. Geluidsoverlast en gebrekkig werken van het systeem als het buiten erg koud wordt, dus juist als je het nodig hebt, zijn enkele van die ongemakken. Het systeem haalt zijn hoge rendement door als het ware “warmte uit de lucht buiten te halen” en als het koud wordt valt er nog nauwelijks warmte uit die lucht te halen. Dan gaat dus die efficiency sterk omlaag waardoor je per saldo weer meer CO2 produceert.
Er is nog een zo mogelijk nog erger ongemak, namelijk dat de verwarming bij dit systeem met een minder hoge watertemperatuur werkt. Daardoor moet in bestaande huizen vloerverwarming komen en moeten radiatoren worden bijgeplaatst. Anders is de woning niet warm te krijgen.
Omdat er dan nog steeds geen CO2 -reductie wordt bereikt moeten de woningen ook nog eens verregaand geïsoleerd worden. Inclusief dit isoleren wordt dan toch nog enige CO2 -reductie bereikt!
Nergens zul je lezen dat diezelfde CO2 -reductie ook bereikt wordt als die verregaande isolatie zou worden aangebracht zonder van het gas af te gaan. Dan produceren beide systemen weer evenveel CO2. Met gas thuis echter voor minder geld en minder ongemak.
De overgang naar elektrisch is dus volstrekt onlogisch!
Politici doen nog een zwakke poging om ons wijs te maken dat de elektriciteit voor de verwarming van de huizen uit wind en zon gaat komen. Maar dat kan niet. Ziet u zich al in de kou zitten als zon en wind het laten afweten?
De kosten zijn extreem hoog.
Per woning gaat “van het gas af” gemiddeld tussen 25.000 en 40.000 Euro kosten. Zelfs als je uitgaat van het laagste getal 25.000, kom je voor de totale kosten voor 8 miljoen huishoudens op 200 miljard Euro. Inclusief de kosten voor al de winkels, kantoren, musea en overige bedrijfsruimten die “van het gas af” moeten; en inclusief de elektrische netwerken en de bouw van nieuwe centrales gaat het om héél veel geld. Dan praat je over 600 miljard Euro. Op te brengen in 30 jaar als deze operatie echt in 2050 voltooid moet zijn. Dat is 20 miljard Euro per jaar, héél veel geld dus. En daarmee wordt nauwelijks enige verbetering bereikt.
Om een idee te geven hoeveel 600 miljard wel is:
- dat is twee maal de totale Rijksbegroting 2020;
- dat is meer dan 10 maal (!) de som van de kosten van de volgende grote projecten:
Betuwelijn + HSL + JSF + Oosterschelde afsluiting + alle overige Deltawerken.
600 miljard in 30 jaar onttrekken aan de overige activiteiten in Nederland is misdadig, zeker als daar geen voordelen tegenover staan voor het Nederlandse volk. Het onttrekt middelen voor welvaart, infrastructuur, veiligheid, gezondheidszorg, jeugdzorg, ouderenzorg, onderwijs en vele andere nuttige zaken. Deze misdaad is alleen mogelijk zolang het lukt om het volk onwetend te houden over het nut en de extreme kosten voor dit “van het gas af”.
De overheid schermt met subsidies voor de huurders en huiseigenaren die de stap moeten maken. Maar dat versluiert slechts de hoge kosten, het volk zal dan op andere manieren dat geld moeten opbrengen.
“Terugverdienen”?
Minister Wiebes vertelt dat de verplichte investering per huishouden terug verdiend wordt door lagere energiekosten. Als dat van lager energiegebruik moet komen, is dat niet waar. Want elektrisch verwarmen met warmtepomp bespaart geen energie ten opzichte van de huidige manier van verwarmen met gas. Wel de gedwongen extra woningisolatie, maar die is ook uit te voeren zonder afsluiting van het gas. Al zal niet iedereen blij worden van extreme isolatie van zijn woning. Kostenverlaging kan natuurlijk wel komen uit lagere belasting op elektrische energie als stuurmiddel. Maar de daardoor misgelopen inkomsten zal de overheid ongetwijfeld op een andere plaats terughalen.
En Wiebes zal zeggen, dat hij alleen maar consequent is, met een maatregel om geleidelijk, op weg naar 2050, fossiel af te bouwen. Op weg dus naar volledige elektrificatie van de samenleving in 2050. Dat is immers het doel van de nu zittende regering. Alsof Wiebes zelf niet kan begrijpen dat dit in 30 jaar niet haalbaar is en dat de gekozen weg via gedwongen “van het gas af” voor de huishoudens slechts een deeloplossing is, die bovendien onbetaalbaar wordt. En het valt nog maar te bezien of volgende kabinetten deze waanzin zullen voortzetten. Niemand kan voorspellen hoe het Nederlandse volk in de komende 30 jaar gaat stemmen.
Wat er dan wel moet gebeuren.
Wat zouden we dan wél moeten doen, zult u zich afvragen. Wel, even niets doen aan de huizen en landelijk zo snel mogelijk overschakelen op kernenergie. Dat wil zeggen, het verwijderen van de huidige kunstmatige obstakels voor kernenergie. Nadat er voldoende beschikbaar is kunnen we gerust overschakelen op elektrisch verwarmen van de huizen en overige gebouwen. Want dan is die overschakeling namelijk eenvoudig en goedkoop, is de warmtepomp met al zijn nadelen voor bestaande bouw en historische panden overbodig en is extreem isoleren ook niet meer nodig. Dan is er echt sprake van vooruitgang. En voor wie dat belangrijk vindt: het is nog CO2-vrij ook. In Frankrijk (met 58 kerncentrales) kunt u zien hoe dat werkt en hoe goedkoop dat is.
Hoe lang zal het Nederlandse volk zich nog neerleggen bij de onzinnige maatregel – “van het gas af”?
Overzicht van het grofmazige deel van het gasnet in Nederland – Duitsland (GasUnie) .
Voor verantwoording en meer informatie zie:
- https://www.eib.nl/pdf/EIB-notitie_Klimaatbeleid_en_de_gebouwde_omgeving.pdf
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/prinsjesdag/inkomsten-en-uitgaven-van-het-rijk-2020
- https://groene-rekenkamer.nl/6606/woning-gas-los-onzin-en-bedrog-feiten/
- https://groene-rekenkamer.nl/6963/paard-van-troje-en-de-hiel-van-de-griekse-held-achilles/
- https://www.climategate.nl/2018/09/syp-wynia-elsevier-over-economische-gevolgen-van-van-het-gas-af/
- https://www.elsevierweekblad.nl/nederland/opinie/2018/07/zes-redenen-om-gasverbod-niet-voor-lief-te-nemen-630249/
- https://www.elsevierweekblad.nl/nederland/achtergrond/2018/09/blijf-van-het-gas-af-147317w/
Geachte heer Walter,
Interessant artikel.
Ben inmiddels van het gas af en ook nul op de meter (vind ik) met een netto verbruik van 53kWh per jaar.
Dat heeft 27.000,= gekost.
Dat bedrag hebben wij elkaar gespaard.
Inmiddels hebben we de vierde winter achter de rug en we leven nog, mijn vrouw heeft me niet verlaten en we ontvangen nog regelmatig bezoek.
Onze energierekening bestaat uit het maandelijks terugontvangen van een klein bedrag.
U suggereert kernenergie als oplossing voor de transitie.
Eigenlijk een all-electric oplossing dus denk ik dan.
Ik laat me graag corrigeren als ik dat fout zie.
Wat mij verbaast is dat er geen partijen zijn die een aanvraag voor de bouw van een centrale willen doen.
Als dit dan DE oplossing zou zijn, zou je dat toch verwachten.
Ik vraag me toch af hoe dat komt als dit het ei van columbus is.
Beste groet,
Antoine Maartens
Beste Antoine Maartens,
Kernenergie is inderdaad de enige oplossing om wereldwijd, dus met héél de wereldbevolking, vóór het eind van deze eeuw zonder verbranding van fossiel (gas, olie en kolen) in de energiebehoefte te voorzien. Inderdaad gaan we dan naar een all-electric maatschappij. Zonder gebruik van kernenergie zal de wereld nog niet voor de helft van haar energie buiten de verbranding van fossiel kunnen. Dus ook ver na 2050.
Ook Nederland zal het niet zonder kernenergie redden. Onze politici (althans de meesten) weten dat heel goed, maar de eigen belangen en financiële belangen van windturbine bouwers en andere groene leveranciers en ook de belangen van de milieubewegingen laten zij zwaarder wegen. De groene lobby is heel sterk. Zij blijven roepen dat kernenergie duurder is dan groene energie, maar dat is niet zo. Integendeel, hoe groter het aandeel “groene” energie in onze totale energievoorziening, hoe groter het verschil wordt tussen kernenergie en die groene energie (ten gunste van kernenergie). Uit berekeningen van de Gasunie van vorig jaar ( = Discussiestuk “Verkenning 2050”) is te halen dat een oplossing zonder kernenergie voor Nederland in 2050 2,5 maal zo duur wordt als met kernenergie, of ongeveer 40 miljard Euro per jaar duurder (dus 40 miljard Euro ieder jaar weer!).
De reden dat er in Nederland nog geen partijen gekomen zijn die kerncentrales willen bouwen is dat de huidige regeringen niet bereid zijn om in de concessie goede zekerheden te geven (onder andere de voorrang levering windenergie schrappen).
Vele landen buiten Nederland bouwen wel kerncentrales bij. Wij zullen daardoor in Nederland en in Europa onze goede concurrentiepositie in de wereld gaan verliezen. Dat betekent onnodige verarming van Nederland.
Politici gaan pas om als een groot deel van de kiezers begrepen heeft dat de gekozen weg voor de energietransitie heilloos is.
Rob Walter
Ik mis in uw artikel Warmte-Kracht Koppeling oftewel Stadsverwarming. Bij de omzetting van fossiel of kernenergie naar elektriciteit gaat 50 % van de energie verloren aan warmte die i.p.v. in een rivier of in de lucht te lozen nuttig kan worden gebruikt voor het verwarmen van huizen.
Beste Arie Boxhoorn,
Het klopt dat u in het artikel “Warmte-Kracht” koppeling mist. Dat heb ik weggelaten om de hoofdzaken te belichten en de hoofdzaak begrijpelijk te houden. Om zo inzicht over te dragen, want daar gaat het hier om. Inzicht dat bij de schaarse goed-willende politici blijkbaar geheel ontbreekt (anders kun je niet tot dit onzinnige besluit komen). En die de kwaad-willende politici niet belangrijk vinden, want die hebben andere persoonlijke belangen of partijpolitieke belangen. Dat laatste geldt helaas ook voor de milieu-organisaties.
De toepassing van Warmte-Kracht leidt in de regel tot forse besparing van brandstof (dus van CO2, voor wie denkt dat dit belangrijk is), zoals toepassing voor stadsverwarming bij elektrische centrales in de buurt van stedelijke bebouwing. Kleine kerncentrales zullen in de toekomst nog gunstiger zijn voor stadsverwarming. Toepassing bij biomassa centrales is omstreden, onder andere vanwege milieuvervuiling nabij woningcentra.
De keuze van verwarmen met elektriciteit in plaats van met gas wordt maar voor een klein deel beïnvloed door warmte-kracht. Wel zie je dat de overheid probeert te vluchten naar warmte-kracht op enkele plaatsen om het fiasco van “van-het-gas-af” wat te versluieren.
Rob Walter
All electric, en dan 1 bedrijf of de staat monopolie laten hebben, kan je meteen al je salaris, inleveren aan dat bedrijf… Werkt dictatuur in de hand
Beste JR,
Als tegen het eind van deze eeuw (bijna) alle energie voor de mensen via elektriciteit wordt genoten, hoeft daar niets beangstigends aan te zijn. Het opent wel vele nieuwe mogelijkheden. Onze kleinkinderen moeten daar mee weten om te gaan zonder benauwend monopolie.
Rob Walter
Beste Rob, in je artikel ga je uit van een COP van 2 bij warmtepompen. Uit eigen ervaring kan ik vertellen dat het werkelijke cijfer dichter in de buurt ligt van 4, waarmee je dus 50% minder energie verbruikt met een warmtepomp t.o.v. gas.
Ik ben het eens met je stelling dat “van het gas af” onzinnig is, de ideale oplossing bestaat namelijk niet. Een combinatie van Biogas, waterstof, warmtenetten, warmtepompen, Infraroodverwarming lijkt me de beste aanpak. Voor mijn eigen huis (tussenwoning uit 1958) heb ik 25.000 euro geïnvesteerd in vloer/dak isolatie, warmtepomp, zonnepanelen en een windmolen participatie. Hiermee ben ik 50% goedkoper uit dan voorheen met een CV installatie op gas. Voor nieuwbouw lijkt me dit een no-brainer.
Wat denk je van deze Nederlandse innovatie van ECN in Petten, ze gaan een akoestische warmtepomp op de markt brengen: https://www.blueheartenergy.com/
Ook aardgas kan CO2 neutraal gebruikt worden. Lees https://ghanakaderhulp.wordpress.com/waarom-van-het-gas-af/
Lees ook
https://barbarugo.wordpress.com/nl-in-10-jaar-co2-neutraal/