It’s the green economy, stupid
Vrijdag 23 september 2016
Een gastbijdrage van Gert-Jaap van Ulzen
Er zijn redenen om de transitie naar ‘duurzame’ energie in te willen zetten, maar ‘het klimaat’ is daar niet één van. De geo-politieke verhoudingen zijn aan het verschuiven en energie speelt daarin de hoofdrol. Beschikbaarheid over voldoende goedkope energie is randvoorwaardelijk voor behoud en toename van onze welvaart. Bij afhankelijkheid daarvoor van anderen, wordt Nederland (de EU) gegijzeld en is het huidige welvaartsniveau onhoudbaar – niet duurzaam.
De transitie naar ‘duurzame’ energie, is dus verstandig. De vertaling van duurzame energie naar met name zon- & wind energie is dat niet. De productie van weersafhankelijke stroom is technisch geen enkel probleem. De opslag van het surplus daarvan daarentegen wel evenals het stabiel houden van de infrastructuur (hoogspanningslijnen). Die is daar domweg ongeschikt voor.
Zolang leveringszekerheid buiten de economische vergelijking gehouden wordt, zijn foutieve beleidskeuzes (het energieakkoord) onvermijdelijk. Leveringszekerheid wordt niet beprijsd, maar heeft wel een prijs. Bij ongewijzigd beleid, is Nederland binnen een decennium € 100 miljard armer, tot 2030 het dubbele. Zonder een probleem te hebben opgelost én zonder geld om de juiste beleidskeuzes wél te kunnen betalen. Kernenergie en meer in het bijzonder de 4e generatie daarvan, Thorium gesmolten zout reactoren (MSR).
Je kunt een moderne maatschappij niet laten draaien op weersafhankelijke stroom varianten (zon- & wind) en je kunt elektriciteit niet opslaan. Wind- en zon – maar ook batterijen – hebben domweg een te lage energiedichtheid. Tenzij wij de basale wetten der fysica (thermodynamica) ontkennen, gaat dat ook niet veranderen.
‘Het klimaat’ wordt door vele apocalyptische aanhangers als argument misbruikt om de transitie naar groene energie te enthousiasmeren. De werkelijkheid is omgekeerd. Energie onafhankelijkheid is het doel en ‘het klimaat’ het middel – met minder CO2 als irrelevant neveneffect of bijwerking.
“Het klimaat’ … de ‘wetenschappelijke’ consensus bestaat! Broeikasgassen zijn irrelevant.
Ja, het klimaat verandert en dat is maar goed ook. Het klimaat verandert altijd en pas als het klimaat niet verandert, zou ik mij pas echt zorgen gaan maken. Waardoor het klimaat verandert is onbekend. Niet zo raar, want de klimaat wetenschap is amper 30 jaar oud. Wel bekend is, dat er een ruime consensus onder die wetenschappers bestaat, dat CO2 of andere broeikasgassen amper van invloed zijn op ons klimaat (het levensbedreigende dihydromonoxide daargelaten).
Dat zou ook merkwaardig zijn, gezien de samenstelling van de atmosfeer. Neem een zwembad van Olympische afmetingen (50h * 10b * 2d) en je hebt een miljoen liter water. Daar moet je dan 12 flessen Whiskey in gooien, heel het zwembad leeg drinken en maar hopen dat je dronken wordt.
Een verdubbeling van de hoeveelheid CO2 – hetgeen wij tegen 2100 wel gaan halen – zal een opwarming van circa 1 graad Celsius betekenen op het Noordelijk halfrond. Een verdere verdubbeling zal een onmeetbaar kleine verdere opwarming als gevolg hebben. De afkoelende werking van extra bewolking zal die opwarming wellicht teniet doen.
De Parijs #COP21 klimaat doelstellingen zullen dan ook ruimschoots behaald worden, zonder ook maar een gram minder CO2 uit te stoten. De enig denkbare manier waarop die doelstellingen niet gehaald worden, is door het aanpassen van de metingen – adjustments. Hetgeen dan ook grootschalig te pas en te onpas plaatsvindt. Hele temperatuurreeksen zijn daarmee vervuild en notoir onbetrouwbaar geworden.
In het behalen van die Parijs #COP21 doelstellingen, schuilt dan ook direct het grootste politieke gevaar. Wanneer de politieke doelstelling van minder CO2 uitstoot gerealiseerd wordt, zal dat vertaald worden als succes van beleid. Zelfs wanneer CO2 uitstoot amper van invloed is op dat klimaat.
We hebben dat eerder gezien met het ‘ozon’ beleid. Een ieder denkt dat de ozonlaag gered is door een verbod op de zogenaamde CFK’s in spuitbussen. Sterker nog, het ‘succes’ van dat ozon beleid wordt nu opgevoerd als potentieel succes van CO2 beleid. ‘Zie je wel, we kunnen de wereld redden’. Alleen had achteraf het sluiten van vier(!) ozon fabrieken geen enkele invloed op de ozon laag. Het gat in de ozon laag was er, is er – en hoort er wellicht gewoon te zijn. In ieder geval had het apocalyptische CFK beleid er géén invloed op.
Inmiddels zijn de klimaat wetenschappers ervan overtuigd, dat het klimaat door van alles en nog wat wordt beïnvloed, maar menselijke CO2 uitstoot hoort daar niet bij. Dáárover is er wetenschappelijke consensus, alleen willen de dames & heren politici dat nog niet weten. Klimaat beleid gaat dan ook het klimaat niet veranderen. Je moet je afvragen waarom wij dan onze welvaart daarvoor willen vernietigen?
Geo-politieke verhoudingen verschuiven en energie speelt daarin de hoofdrol
De geschiedenis leert hoe de toekomst eruit ziet. Uiteraard moet je daarbij die geschiedenis in een politieke, technologische én economische context plaatsen. De Vikingen konden zich over zee verplaatsen door navigatie obv de sterren, de Nederlanders door de aanleg van (zee)kaarten.
Aan alleen zeekaarten heb je niet zoveel, je hebt ook schepen nodig. Daarbij speelde de uitvinding van een zaagmolen op windenergie een hoofdrol. Door het gebruik van de zaagmolen konden Nederlanders sneller schepen bouwen dan dat er verloren gingen door stormen en zeeslagen. De Spaanse Armada werd verslagen omdat Nederland veel eerder dan geanticipeerd, de Marine weer op volledige sterkte kon brengen. Of te wel energie …
Overlast paardenstront, New York 1893
Nog in 1898 werd er in Londen een 10-daagse wereld conferentie gehouden over de overlast van paarden. De voorspelling was dat de straten van Londen & New York binnen 50 jaar bedolven zouden zijn door een drie meter hoge laag paardenstront. 10 Jaar later werd de auto door Ford gemeengoed. De eerste auto’s waren overigs ‘full electric’, benzine was een afval product van de olie industrie wat op de rivier geloosd werd. De uitvinding van de verbrandingsmotor, of te wel wederom energie …
Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden in het vrije westen de welvaartsstaten. De Europese economie kende het Duitse Wirschaftwunder en de Amerikaanse economie groeide als nooit tevoren. Tweemaal zo hard overigens als de Europese en nog steeds – over Amerikaanse toestanden gesproken. Energie vormde en vormt de basis daarvoor. Dat de USA na de oorlog bedong dat olie uitsluitend in Dollars mocht worden afgerekend, was daarbij natuurlijk ook behulpzaam.
Zonder die energie géén zware- of chemische industrie of farmacie. We worden allemaal ouder en gezonder ouder, kindersterfte is vrijwel uitgebannen en onze schone lucht is een toeristische trekpleister. Overal waar het inkomen boven de € 3.000,- per jaar uitkomt, begint de mensheid haar eigen rommel op te ruimen. Niet het milieu is een probleem, maar armoede.
Zie daar waarom Rusland bijvoorbeeld een gas pijpleiding naar Duitsland heeft aangelegd (NordStream), GazProm deelneemt in de Nederlandse gasrotonde en Rusland voornemens is om Turkije te voorzien van aardgas. Tegelijkertijd heeft Rusland een 30 jarige overeenkomst met China gesloten om gas te leveren. Rusland wil niet afhankelijk zijn van Europese wispelturigheid en voorziet ook dat het economisch zwaartepunt zich naar het Oosten verplaatst. Overigens zal de Chinese economie die van Amerika uiteindelijk wel inhalen, maar gaat dat tegelijkertijd nog zeker enige decennia duren.
China heeft inmiddels de grondstoffen in Afrika grootschalig opgekocht. Zuid-Afrika mag nu haar eigen steenkool terug kopen, alleen dan wel tegen export tarief. De infrastructuur die China heeft aangelegd onder de noemer ‘ontwikkelingshulp’ bestaat voornamelijk uit (spoor)wegen tussen die mijnen en de havens. China en India zullen by far de grootste importeur worden van ‘fossiele’ grondstoffen, grondstoffen die dus niet (meer) naar Europa komen.
De mondiale CO2 uitstoot zal dus ook niet dalen maar stijgen. China opent momenteel een kolencentrale per week en zal dat zeker nog de komende acht jaar doen. Zouden alle andere variabelen gelijk blijven, dan zou de prijs van die grondstoffen stijgen en de markt haar werk wel doen. Maar door de grootschalige subsidie van weersafhankelijke stroom, is er een fenomenaal overschot ontstaan en is de marktprijs voor stroom geïmplodeerd.
Marktprijzen stroom in Duitsland
En zolang leveringszekerheid niet wordt beprijsd, blijft dat zo. De beste oplossing daarvoor zou zijn om wind- en zonnestroom exploitanten verantwoordelijk te maken voor die leveringszekerheid. De kosten van de inkoop van fossiele stroom wanneer het niet waait of donker is, zouden ondergebracht moeten worden bij de exploitanten van groene varianten. Een voorstel in die richting ligt overigens momenteel op tafel bij de Europese commissie Energie.
Om te komen tot een betaalbare, stabiele, flexibele én schaalbare energie voorziening in Europa is kernenergie dus onvermijdbaar. De voorkeur gaat daarbij uit naar ‘Molten Salt Reactors’ en later naar de – vraag volgende – Thorium variant daarvan. Tot die tijd blijven kolencentrales onvermijdelijk en kan beter het energie rendement van die kolencentrales worden verhoogd. De benodigde technologie is beschikbaar, sterker nog de drie nieuwe kolencentrales in Nederland zijn er mee uitgerust.
Thorium, veilig & goedkoop
Die Thorium centrales hebben grote voordelen. Inherent veilig, geen langdurig nucleair afval, Thorium is voor duizenden jaren beschikbaar en het bestaande hoogwaardig nucleair afval kan erin worden verwerkt. Net zoals zaagmolen op windenergie en de verbrandingsmotor zal Thorium de volgende stap zijn. Maar als we nu geen geld steken in de ontwikkeling daarvan, mogen we ze straks in China kopen. Als we ze nog kunnen betalen …
Dit artikel werd ook geplaatst op http://gertjaap.van-ulzen.nl/blog/?p=1824
