Kolen exit – nul klimaat resultaat – maar wel een prijs. De hoofdprijs!
Maandag 15 augustus 2016
Een gastbijdrage van Gert-Jaap van Ulzen
Al enige tijd dringen partijen van het groene pluimage aan op het sluiten van alle kolencentrales. Een vijftal oude zijn of worden binnenkort gesloten, er is nog discussie over een tweetal uit de jaren negentig en een drietal nagelnieuwe kolencentrales. Die laatste drie behoren tot de schoonste ter wereld en kunnen in tegenstelling tot ouderwetse exemplaren ook deels ‘vraag volgend’ werken.
De vraag is waarom zouden we kolencentrales überhaupt willen uitfaseren en wat zou dat dan moeten gaan kosten? En niet totaal irrelevant, wie gaat dat dan betalen?
Volgens Greenpeace, Milieudefensie en aan haar gelieerde politieke partijen zoals GroenLinks, PvdA maar ook de ChristenUnie zijn kolencentrales giftige fabrieken. Zij produceren naast stroom vooral CO2 en fijnstof. In tegenstelling tot wat de klimaat adepten u willen doen geloven is CO2 geen milieuvervuiling (de wereld wordt er vooral groener van). CO2 is een reukloos en onzichtbaar gas wat wij vooral uitademen en de plantjes opnemen. De plaatjes van de zwart rokende schoorstenen die wij met enige regelmaat voorgeschoteld krijgen stoten met name vooral het levensbedreigende dihydromonoxide uit.
Of te wel waterdamp. Dat deze waterdamp cosmetisch zwart is, is met name te danken aan fotoshop of alternatieve beeldbewerkings-software welke onze milieu-adepten veelvuldig gebruiken.
De Maascentrale volgens het NOS journaal 13 juli om 10:00 uur
Maascentrale in werkelijkheid
Denk daarbij ook aan de zielige ijsbeer op een eenzame ijsschots van het Wereld Natuur Fonds. De ijsschots komt waarschijnlijk uit het vriesvak en de ijsbeer uit de dierentuin. (Zie Maarten Keulemans Bogus de zielige ijsbeer)
Het RIVM heeft allang geconstateerd dat er overal en nergens fijnstof vandaan komt, maar nou net niet uit de energiesector in het algemeen of kolencentrales in het bijzonder. De meest recente milieu uitvinding van ‘nano fijnstoffen’ blijkt niets anders te zijn dan zee-zouten. Verbazingwekkend genoeg worden deze vooral aangetroffen aan de kust. De ‘fijnstof doden’ zijn dan ook al decennia zoek en bestaan eigenlijk alleen in de statistiek van Milieudefensie e.c. (Waar liggen de fijnstof doden)
Fijnstof productie per categorie
Al eerder heb ik aangetoond dat er op zijn minst een correlatie bestaat tussen toenemende Nederlandse CO2 uitstoot en het toenemende vermogen aan hernieuwbare capaciteit. Kort gezegd vervangt weersafhankelijke stroom geen zogenaamde baseload en moet er dus bij meer wind- en zonnestroom meer baseload als back-up bijgeplaatst worden. Volgens sommige onderzoekers geldt zelfs dat voor elke 0,9% toegevoegd hernieuwbaar vermogen er 1% extra ‘klassiek’ vermogen moet worden bijgeplaatst. Of te wel zelfs méér fossiele back-up capaciteit dan dat er aan wind- & zonnestroom wordt bijgeplaatst (Bridging the Gap: Do Fast Reacting Fossil Technologies Facilitate Renewable Energy Diffusion?).
In Nederland zijn dat kolencentrales. Waterkracht kan niet, kernenergie willen we niet en gascentrales zijn te duur en dus neemt de CO2 uitstoot van kolencentrales toe.
De primaire reactie van de milieu partijen bestaat vervolgens uit het simpelweg verbieden van CO2 uitstoot door kolencentrales. Zelfs de opslag van CO2 wordt afgewezen. Niet omdat kolencentrales dan opeens niet ‘CO2 neutraal’ zouden zijn, maar omdat CO2 opslag afleidt van de zo gewenste weersafhankelijke stroom varianten. Of eigenlijk zijn de milieu adepten niet eens vóór wind- en zonnestroom, maar bovenal tégen kernenergie. Kernenergie stoot evident geen CO2 uit, maar wordt wel steevast in het rijtje ‘ fossiele’ energie geplaatst. Waterkracht trouwens ook, een stuwmeer is ‘ killing’ voor de biodiversiteit etc.
Het sluiten van grofweg 3,5 GigaWatt aan back-up kolenstroom vermogen, moet dus vervangen worden door nieuwe baseload. En wel voordat die kolencentrales worden uitgefaseerd, anders gaat het licht uit zodra het niet waait. Dat zou technisch rustig kunnen door Nederlandse gascentrentrales die momenteel in de mottenballen liggen. Alleen economisch niet, het gas is te duur – meer dan 50% van de gas-capaciteit is inmiddels stilgezet. Zelfs wanneer we goedkoop Russisch gas importeren, is dat in vergelijk met kolen veel te kostbaar. Opmerkelijk is, dat de voorstanders van gas import opeens het groene argument ‘Russische energie afhankelijkheid’ terzijde schuiven. Russische afhankelijkheid als gelegenheidsargument dus.
De enig resterende mogelijkheid om na het uitfaseren van kolencentrales het licht aan te houden, is het importeren van baseload. De Franse en Belgische baseload bestaat voornamelijk uit kernenergie en nog geen decennium geleden importeerden we dat ook massaal. De Duitse baseload bestaat – net zoals in Nederland voornamelijk uit (bruin)kool centrales en Poolse steenkoolcentrales. Sluiten we de Nederlandse kolencentrales gaan de Duitse- & Poolse centrales overuren draaien. Alleen is dat niet gratis. Verre van dat zelfs.
Het sluiten van Nederlandse kolencentrales heeft geen effect op fijnstof noch op CO2. Het heeft enkel effect op de leveringszekerheid – of bij import van stroom-baseload – op de prijs daarvan. Het willen sluiten van deze kolencentrales is een groene politieke actie voor de bühne, Eéntje met een prijs, de hoofdprijs wel te verstaan.
Minister Kamp heeft het ECN laten uitrekenen wat het effect zou zijn op de marktprijs voor stroom. Niemand heeft dat rapport nog gezien, maar de hoofdlijnen zijn wel uitgelekt. Een bedrag van €7 miljard doet de ronde. Alleen zegt dat bedrag niets, zonder te weten over hoeveel jaar dat gaat. De totale kosten voor het stroomverbruik van het Nederlandse bedrijfsleven en de Nederlandse consument zouden jaarlijks met circa €500 miljoen toenemen. Door stijgende marktprijzen voor elektriciteit. Aangezien het bedrijfsleven die kosten doorberekent in haar producten is uiteindelijk de consument degene die de rekening betaalt.
Overigens is een stijgende stroomprijs door een kolenexit nog maar zeer de vraag. Een verdere daling lijkt meer voor de hand te liggen door het fenomenale surplus aan wind- & zonnestroom. Vanuit Duitsland en Nederland. Bij een verder dalende stroomprijs én een Nederlandse kolenexit gaat óf het licht uit (black-out) óf de prijs van de Duitse back-up omhoog. Het is dan ook niet voor niets dat de Duitse overheid juist kolencentrales wil verplichten om open te blijven en zelfs bereid is de eventuele verliezen vanuit de staatsruif aan te zuiveren. Wanneer het groene smaldeel van de bevolking beweert dat de fossiele industrie gesubsidieerd wordt, kon zij – wrang genoeg – nog wel eens gelijk krijgen ook.
Nu maakt de marktprijs voor stroom maar 15% uit van de stroom energierekening voor consumenten, de rest zijn belastingen en (duurzame) opslagen. De marktprijs voor stroom is circa 3 cent per kWh, de consument betaalt daarentegen 19 cent. De Rijksoverheid gaat echt niet de energiebelastingen verlagen omdat de marktprijs voor stroom gestegen is. Een macro stijging van de marktprijs met €500 miljoen leidt tot additionele energiebelasting voor bedrijfsleven en consumenten van een veelvoud daarvan (grofweg nogmaals €1,5 miljard per jaar).
Het sluiten van 3,5 GigaWatt aan kolencentrales kost de Nederlandse belastingbetaler in het ECN scenario dus grofweg €2 miljard per jaar extra. Dat is nog zónder de schadeloosstelling voor de eigenaren/aandeelhouders van die centrales. Die centrales staan voor circa €6 miljard in de boeken. Daar komt nog bij de NCW (netto contante waarde) van het verlies aan toekomstige revenuen over het restant van de afschrijvingstermijn – zeg 30 jaar.
Ik ken de details van die investeringen natuurlijk ook niet, maar een ‘ Internal Rate of Return’ van 10% over de boekwaarde van €6 miljard lijkt redelijk. Maar rekenen we met 5% ivm de geïmplodeerde marktprijzen voor stroom door het overaanbod van groene varianten, gaat het nog steeds over circa €1,5 miljard. Daarmee kost de kolenexit de Nederlandse belastingbetaler tenminste €7,5 miljard ineens en tussen de €0,5 en €2 miljard per jaar (30 jaar lang).
Dat is een slordige €1.000,- per huishouden ineens en tenminste €150,- per jaar extra. Dat klinkt toch echt anders dan de €10,- jaarlijks per huishouden waarmee de firma Greenpeace en companen schermen.
Het sluiten van kolencentrales ipv het moderniseren daarvan, heeft geen enkel effect op de CO2 uitstoot of fijnstof. De gascentrales komen ook niet uit de mottenballen. Wel zullen wij de hoofdprijs betalen voor Duitse- & Pools kolenstroom. En natuurlijk per huishouden €1.000,- plus de rest armer zijn. Groene devotie heeft zo haar prijs en in dit geval de hoofdprijs.
Dit artikel verscheen ook op: http://gertjaap.van-ulzen.nl/blog/?p=1741
