Vitens vervuilt er zelf vrolijk op los
Donderdag 4 september 2014
In het artikel Vitens luidt opnieuw de noodklok en heeft boter op het hoofd schreven we hoe Vitens mede schuldig is aan het vervuilen van drink- en oppervlaktewateren. Vitens klaagde over de industrie rondom waterwinputten in Zutphen en Nijmegen. Zij zouden verantwoordelijk zijn voor het in de nabije toekomst sluiten van deze twee waterbronnen als gevolg van verontreiniging van het drinkwater.
Maar hoe zit het met de waterbronnen aan de Amersfoortseweg in Apeldoorn, waar Vitens op een afstand van 1 km in westelijke richting van de waterbronnen zelf jarenlang illegaal water loosde op een stortplaats die vol ligt met chemicaliën?
Kan Vitens de garantie geven dat deze waterbronnen op de wat langere termijn geen vervuild water bevatten? Water dat dwars door de chemische stortplaats naar dieper lagen is gezakt en als gevolg van de draaiing van de aarde naar het oosten, in de richting van de waterbronnen, wordt getransporteerd? Kan de Staatssecretaris de garantie geven dat dit kostbare drinkwater van Apeldoorn over 30 jaar nog veilig te drinken is?
Of horen we van de Chinezen die in 2030 alle Nederlandse waterleidingbedrijven hebben gekocht en het water in peperdure flessen op de markt brengt, dat het drinkwater in Apeldoorn zo vervuild is met sterk verhoogde concentraties cyanide, chroom, koper, nikkel, lood, zink, arseen en PAK’s dat het een gevaar voor de volksgezondheid is dit water te drinken?
Wat is het geval?
De gastvrije toegang tot de waterbunker. Van hieruit lopen over een afstand van bijna 100 meter de twee pijpen naar de voormalige stortplaats die zwaar is verontreinigd met cyanide, chroom, koper, nikkel, lood, zink, arseen en PAK’s.
Op 1 km ten westen van de waterbronnen van Vitens en ongeveer 40 meter hoger heeft Vitens diep verscholen in het bos een betonnen waterbunker die gevuld is met ongeveer 250 m² drinkwater. Twee keer per jaar werd jarenlang deze inhoud van 250 m² via een stelsel van twee ongeveer 100 m lange illegale pijpleidingen middenin een gebied dat door een hele reeks van gevaarlijke stoffen verontreinigd is, geloosd.
De waterbunker dient ervoor om in geval van nood toch wat drinkwater voorradig te hebben. De verversing was nodig om verontreinigingen in het stilstaande bunkerwater te lozen.
Aanvankelijk trok Vitens zich niets aan van kritiek en ging gewoon door met de illegale waterlozingen totdat de lokale politiek zich ermee begon te bemoeien.
De Partij voor de Dieren in Apeldoorn was bezorgd over het lozen van water door Vitens op een voormalige stortplaats vlakbij de Koningin Juliana Toren. De PvdD-fractie betitelt dit als ‘onverantwoord handelen’ en stelde hier vragen over aan het College van B&W.
De Partij voor de Dieren reageerde hiermee op publicaties in de pers over illegale waterlozingen in het zogenaamde ‘Gat van Zevenhuizen’. Onder die voormalige stort bevindt zich volgens officiële rapportages een ‘gifwolk onder de grond’. De eigenaar van de locatie vreest dat als gevolg van de lozingen vervuiling kan doordringen in het drinkwater dat Vitens iets verderop oppompt.
De pijpen die illegaal het water in het Gat van Zevenhuizen lozen. Op 6 meter hoogte, halverwege het talud, verborgen tussen de braamstruiken.
Vitens in Apeldoorn
Onderstaande kaart toont de situatie bij het drinkwaterstation in Apeldoorn aan de Amersfoortseweg waar Vitens op 1000 meter afstand jarenlang illegaal via 2 illegaal aangelegde afvoerbuizen water heeft geloosd op een voormalige vuilstortplaats, het gat van Zevenhuizen, die na onderzoek vol bleek te liggen met een paar honderdduizend ton chemisch afval dat daar tussen de jaren ’50 en ’74 in de vorige eeuw al dan niet illegaal werd gestort.
De provincie Gelderland deed in 2000 onderzoek naar de samenstelling van de grond. Bij laboratoriumonderzoek werd vastgesteld dat er sterk verhoogde concentraties cyanide, chroom, koper, nikkel, lood, zink, arseen en PAK’s werden aangetroffen.
In rapportages wordt dan ook gesproken over een ‘gifwolk onder de stortplaats’.
Het is duidelijk dat de jarenlange illegale waterlozingen door Vitens een potentieel gevaarlijke situatie hebben geschapen, maar dat zal Vitens worst zijn. Het bedrijf maakt zich liever druk om mogelijke verontreiniging van grond- en drinkwater door chemicaliën die bij het boren naar schaliegas worden gebruikt dan dat het bedrijf zich druk maakt om de eigen vervuiling.
De 26 waterwinputten van Vitens bevinden zich in het rood omcirkelde gebied. De illegale waterlozingen vonden plaats in het groene ovale gebied op 1 km afstand van de waterbronnen.
De eigenaar
De eigenaar van de voormalige stortplaats aan de Amersfoortseweg heeft enkele jaren geleden bij de Provincie Gelderland en de gemeente Apeldoorn melding gedaan van de lozingen. Dat deed hij nadat bij boswerkzaamheden niet geregistreerde leidingen en een put werden ontdekt die afkomstig bleken te zijn van Vitens.
Hoewel het bij de lozingen zou gaan om schoon water, zijn ze in strijd met de voorschriften voor voormalige vuilstortplaatsen. De grondeigenaar heeft vorig jaar Vitens aansprakelijk gesteld voor eventuele schade. Vitens vindt zelf dat er niets verkeerd gebeurd.
Drinkwaterdeskundigen spreken van een gevaarlijke situatie
De stortplaats is het ‘Gat van Zevenhuizen’, een voormalige zandafgraving pal naast familiepretpark Koningin Juliana Toren. Tussen 1955 en 1970 werd er illegaal huishoudelijk, bedrijfs- en bouw- en sloopafval gestort.
De provincie Gelderland deed in 2000 onderzoek naar de samenstelling van de grond. Bij laboratoriumonderzoek werd vastgesteld dat er sterk verhoogde concentraties cyanide, chroom, koper, nikkel, lood, zink, arseen en PAK’s werden aangetroffen.
In rapportages wordt dan ook gesproken over een ‘gifwolk onder de stortplaats’.
De Provincie waarschuwde in 2000 dat de verontreinigingen zich waarschijnlijk zullen verspreiden en terecht zullen komen in de bronnen waaruit Vitens voor een groot deel van de Veluwe het drinkwater oppompt.
Vitens ontkent maar een deskundige van de Universiteit Utrecht, bodemexpert en drinkwaterdeskundige, die geraadpleegd is zegt dat er wel degelijk gevaar is voor verontreiniging van de drinkwaterbronnen.
De drinkwaterbronnen bevinden zich dan weliswaar op ongeveer 1100 meter afstand ten oosten van de vuilstortplaats, maar vanwege de draaiing van de aarde zal de ondergrondse waterstroom vanaf de vuilstortplaats zich naar het oosten bewegen, precies in de richting van de drinkwaterbronnen.
Verontreiniging van het drinkwater is daarom zeer aannemelijk.
Gaat u maar rustig slapen
Volgens Vitens loopt het allemaal zo’n vaart niet. Een reactie die je vaker ziet van grote monopolie bedrijven en vervolgens blijkt er later toch van alles aan de hand te zijn.
Volgens Vitens kan het dus geen kwaad, deskundigen slaan bij het horen van het nieuws juist alarm.
Het water zou volgens Vitens slechts één maal per jaar uit een overstort kelder gepompt worden wanneer die kelder gereinigd moet worden. Het gaat dan om een hoeveelheid van 100 tot 200m³ water.
Dat is een hoeveelheid, zegt Vitens, die kleiner is dan de jaarlijkse neerslag in dat gebied. De invloed daarvan op de verontreinigingen in de bodem zou ‘verwaarloosbaar zijn ten opzichte van de invloed van de neerslag’, zegt Vitens.
De jaarlijkse hoeveelheid neerslag op de stortplaats van 7.7 hectare groot wordt geschat op ongeveer 23.000 m³.
Het lijkt dan dat 100 of 200 m³ weinig is in verhouding tot de hoeveelheid neerslag, maar dit water wordt op één plaats geloosd waardoor de concentratie water die ter hoogte van de pijpleidingen in de bodem zakt aanzienlijk groter is. De kans dat chemicaliën, zware metalen en PAK’s zich naar de grondwaterstroom verspreiden is dan ook erg groot, zegt het gespecialiseerde bureau Acorius Beheer dat door de eigenaar van de grond om advies is gevraagd.
De eigenaar heeft destijds de gemeente Apeldoorn en de Provincie Gelderland gevraagd handhavend op te treden, maar zowel de gemeente Apeldoorn als de Provincie Gelderland hebben het een handhavingsverzoek van de nieuwe eigenaar van het gebied afgewezen.
Vitens haalt uiteindelijk bakzeil
Uiteindelijk heeft politieke druk ertoe geleid dat Vitens eind 2013 de illegale pijpleidingen heeft verwijderd. Met de gemeente Apeldoorn is afgesproken dat het water uit de waterbunker op een andere manier buiten het waterwingebied geloosd zou worden, maar er is nog steeds geen garantie gegeven dat het verontreinigde stortwater op termijn niet de waterbronnen zullen vervuilen. Geen enkele instantie durft zich aan een voorspelling te wagen, zoals zo vaak in dit soort gevallen gaat. Is men bang voor schadeclaims?
