Lezing Energietransitie noodzaak? Betaalbaar?

Lezing Energietransitie noodzaak? Betaalbaar?

Met deze lezing trekt de Groene Rekenkamer door het land omdat er veel behoefte blijkt te bestaan aan neutrale en objectieve informatie over de plannen rond de Nederlandse energietransitie. Is er noodzaak voor vanwege klimaatverandering en eindigheid van fossiele voorraden? En hoe betaalbaar is deze energietransitie? Zo was de inkt van het Nationale Energieakkoord nog niet droog of de kosten moesten al naar worden boven worden bijgesteld. Nieuwe berekeningen laten zien dat ook over deze kosten twijfels bestaan. Wat kan het Nederlandse huishouden nu uiteindelijk wel verwachten? Hier heeft men immers als belastingbetaler recht op dit te weten.

Ook over de opvattingen en ontwikkelingen rond klimaatverandering en de wereldvoorraden aan energieleverende voorraden  bestaat heden te dage steeds meer onduidelijkheid. Ook hier is reden te twijfelen aan de juistheid van deze informatie.

Deze lezing geeft een objectief antwoord op al die vragen.

De lezing wordt gegeven door een bestuurslid van de Groene Rekenkamer en hij voert na afloop een uitvoerige gedachtewisseling met de toehoorders. Voor het maken van een afspraak neemt u contact op met het emailadres dat onderaan deze pagina genoemd is.

Energietransitie

Noodzakelijk? Betaalbaar?

Inhoud:

1. AGW-hypothese
2. Energiebronnen
3. Duurzame alternatieven
4. Kosten

1. AGW

Er wordt vaak gesproken over een duurzame transitie, en vooral de noodzaak ervan. Een catastrofale opwarming a.g.v. menselijke CO₂-emissie zou de belangrijkste reden zijn. De eindigheid van fossiele en kernbrandstof de tweede reden.

100 wetenschappers kunnen een hypothese bevestigen
1 meetresultaat kan deze hypothese weerleggen.

Welnu, wat betreft de opwarming (AGW-hypothese), deze hypothese van de Zweedse wetenschapper Arrhenius van eind 19^e eeuw zegt dat CO2-verandering een temperatuurverandering veroorzaakt. Dus meer menselijke CO2-emissie veroorzaakt opwarming (zelfs catastrofale zoals AL Gore en de milieubeweging beweren). Deze hypothese is tot op heden niet bevestigd. Nu, na 17 jaar (15 jaar is een voldoende lange periode om over evt. significant blijvende veranderingen te kunnen spreken) uitblijven van opwarming, en sinds een paar jaar zelfs afkoeling, waar de menselijke CO₂-emissie met 17% is gestegen, is deze hypothese weerlegd.

 Fig.1 Temperatuurstagnatie en afkoeling

De temperatuur is sinds het einde van de Kleine IJstijd (1850) met 0,8°C gestegen. Dit valt ruim binnen de natuurlijke variantie van 2°C sinds de laatste grote ijstijd 11.000 jaar geleden. Ergo: er is geen catastrofale opwarming te verwachten, zeker wanneer men het dalend temperatuurverloop bekijkt sinds de Minoïsche Opwarming.

De onderste helft van de grafiek hieronder laat zien dat CO2-verandering in grote lijnen temperatuurverandering volgt met een vertraging van 600 tot 1.000 jaar. Het verloop na de opwarming van rond 8.000 YBN illustreert dit het duidelijkst.

 
Fig. 2 Na de laatste ijstijd

Overigens moet wel gesteld worden dat een veelheid van andere, natuurlijke invloeden, waaronder de zon als belangrijkste, dit effect niet één op één toepasselijk maakt. In dit verband geldt het begrip klimaatgevoeligheid: welke is de temperatuurverandering bij een verdubbeling van het CO2-gehalte? Tot op heden valt deze temperatuurverandering binnen de natuurlijke variantie van 2°C sinds de laatste ijstijd.

Fig. 3

Het gaat niet over wel/geen klimaatverandering maar: Hoe gevoelig is het klimaat voor verdubbeling van CO2-concentratie? Klimaatverandering is van alle tijden.

Alle klimaatmodellen waar het IPCC zich op baseert, hebben dan ook gefaald:

Fig. 4 Klimaatmodellen zijn hypotheses; allen zijn weerlegd

Hiernaast heeft het Zuidpoolijs recordwaarden bereikt qua extensie en dikte.

 Fig. 5 Recordwaarde Antarctisch zee-ijs

Het Noordpoolijs is met 50 – 60% toegenomen zowel in extensie als dikte. Saillant is dat Al Gore 5 jaar geleden ‘voorspelde’ dat de Noordpool in 2013 ijsvrij zou zijn.

http://iceagenow.info/2013/12/years-al-gore-predicted-north-pole-ice-free-5-years/

Zo is de situatie echter nu:

Fig. 6 Noordpool in zomer 2013 niet ijsvrij

 Veelgehoord is ook dat tropische stormen toenemen. Hier is een overzicht:

Fig. 7 Orkaanactiviteit niet catastrofaal

 Er is dus geen de klimaatgerelateerde noodzaak voor beheersing van CO2-emissie.

Een snel opkomende hypothese betreft de activiteit van de zon:

Fig. 8 Gemeten temperatuur en zonne-activiteit

 In dit verband is het van belang te weten dat elke dag wereldwijd €1 miljard wordt geïnvesteerd aan terugdringing van menselijke CO₂-emissie.

Alvorens de kosten verder te belichten laten we eerst kijken naar welke energiebronnen beschikbaar zijn.

2.  Energiebronnen

Wat betreft schaarste, vast staat dat fossiele energiebronnen eindig zijn. Vooralsnog zijn de voorraden winbaar gas, en zeker schaliegas, en olie voldoende voor vele honderden tot meer dan 1.000 jaren.

Voor olie geldt enkele tientallen jaren, althans volgens het PBL.

http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl0051-Mondiale-voorraden-energie.html?i=6-40

Fig. 9 Voorraden fossiele brandstof

 Voor uranium is de schatting tientallen tot honderden jaren.

Echter, al veel langer wordt onderzoek gedaan naar thoriumcentrales. Er worden al dergelijke nog experimentele centrales gebouwd in India, Zuid Afrika en China. Thorium is bovendien praktisch gezien oneindig beschikbaar, en kwalificeert zich hiermee als duurzaam. Hiernaast is er geen sprake van kernwapengeschikt restproduct, noch van hoog radioactief restproduct.
Belichten we nu ons energieverbruik, dan is dit het beeld:

Fig. 10 Mondiaal energieverbruik

 De wereldbevolking is in 200 jaar toegenomen van 1 miljard naar 6,5 miljard mensen en zal nog wel verder groeien. Ondertussen neemt de welvaart toe die zal leiden tot meer gebruik van energie.

Ondanks efficiënter gebruik van energie zal de totale wereldvraag naar energie in de loop van deze eeuw meer dan verdubbelen. Van deze energie wordt maar liefst 93% geproduceerd door verbranding van fossiele brandstoffen, vooral olie. We zijn hierbij afhankelijk van olie uit politiek instabiele landen en kwetsbare toevoerwegen.

Overgang naar nieuwe energievormen is noodzakelijk, maar niet direct urgent. Deze overgang kan bovendien niet langs de weg van de thans als duurzaam genoemde energiebronnen plaatsvinden. De oorzaken worden hieronder belicht.

3.  Duurzame alternatieven

Laten we eerst naar dit kostprijsoverzicht kijken (Energievisie 2050).

https://www.groene-rekenkamer.nl/grkfiles/images/Energievisie2050.pdf

Fig. 11 Kostprijzen

 Deze verhouding weerspiegelt enkele natuurwetten en noodzakelijkheden die niet omzeild kunnen worden, en geen nog in de ontwikkeling zijnde tak van industrie. Deze wetten zijn:

1. De wet van Betz: maximaal 59% van de windenergie kan geoogst worden. Wij zitten vrijwel op dit percentage zodat windenergie uitontwikkeld is..
2. Derdemachtregel: bij halvering van de windsnelheid is de oogstbare energie 1/8^e.
3. De huidige generatie zonnepanelen heeft een rendement van maximaal 18%; de oorzaak is het quantumfysische probleem dat men verwacht niet voor 2030 opgelost te hebben.
4. De grillen van het weer resulteren erin dat zonnepanelen op deze breedte ongeveer 12% van de tijd voldoende elektriciteit leveren; in de winter vrijwel 0. Voor wind op land geldt 24% en op zee 32%. Echter de slijtage is zo hoog dat windmolens gemiddeld na 10-15 jaar technisch zijn afgeschreven.
5.  Fossiel gestookte en kerncentrales hebben een leveringszekerheid van 90% en zijn bovendien volledig afgestemd op de vraag (deterministisch). Bij wind en zon is deze afstemming geheel aan het toeval overgeleverd (stochastisch) zodat fossiel gestookte centrales als back-up van het volledige vermogen en direct inzetbaar, dus permanent draaiend, moeten blijven fungeren wil het licht niet uitgaan. Niet voor niets is het kolenverbruik in Duitsland fors toegenomen en dus ironisch genoeg de menselijke CO₂-emissie.

Fig. 12 De grillige wind

 Naast dit alles is de belangrijkste factor de vermogensdichtheid: de hoeveelheid vermogen in Watt uitgedrukt per eenheid zoals kg, liter of kubieke meter. Vaak wordt gekozen voor oppervlaktebeslag om onderlinge vergelijking mogelijk te maken. Hier is een overzichtje.

                                                                      Vermogensdichtheid

De verschillen tussen vermogensdichtheid leggen de ultieme en onontkoombare oorzaak bloot van de kostenverhoudingen en het oppervlaktebeslag.

Een kerncentrale van  1.600 MW
Vergt een oppervlak van:      0,1 km2

Hetzelfde vermogen vergt voor:
Windmolens op zee   1.450 km2
Wind op land  2.100 km2
Zonnepanelen     350 km2.
Biomassa  3.200 km2

De elektriciteitsvraag van Nederland
vergt een oppervlak van  >8 x
het bovenstaande en bedraagt  12%
van het Nederlandse energiegebruik

Het oppervlak van Nederland zonder
binnenwateren is  34.000 km2

De conclusie is: een transitie naar andere energiebronnen is nodig, maar niet naar de thans gepropageerde duurzaam genoemde.

4.     Kosten

Transitie is een overgang naar een nieuwe economie waarbij kapitaal en menskracht beschikbaar komen voor de nieuwe ontwikkelingen ontstaan door innovatie en met welvaartstoename als gevolg. Voorbeelden zijn de Industriële Revolutie, de Groene Revolutie, het dienstentijdperk en het informatietijdperk.

De huidige gepropageerde duurzame transitie voldoet niet aan deze criteria, doordat er geen sprake is van een efficiëntieverbetering en welvaartsverbetering, integendeel.

Bovendien wordt de huidige transitie niet door het vrije marktmechanisme gedragen, maar door dwang en marktverstorende subsidie.

Uit diverse Europese en Amerikaanse studies blijkt dan ook dat groene banen gewone banen verdringen. Zolang de ‘handen aan het bed’ niet door robots vervangen zijn zal in Nederland 1 groene baan de creatie van 4 banen in de zorg verhinderen. Het nog te bouwen Gemini-windpark op zee zal in de exploitatiefase zelfs 50 zorgbanen verdringen.

Waar leidt dit alles ons heen? Als het aan de voorstanders ligt moet Nederland geheel duurzaam worden en 100% off grid gaan. Dus alle elektriciteitcentrales sluiten en de gehele gasleverantie staken. DGRK heeft op verzoek van een stichting voor duurzame energie een berekening gemaakt voor alleen elektriciteitproductie. De kostenvergelijking is als volgt:

1. Wind op zee         € 560 mrd. Per huishouden € 4.400/jaar
2. Wind op land       € 448 mrd. Per huishouden € 3.500/jaar
3. Zonne-energie    € 260 mrd. Per huishouden € 3.750/jaar
4. Biomassa               €   31 mrd. Per huishouden € 1.240/jaar
5. Opslag                    € 197.000 mrd. Per huishouden € 2.3 mln/jaar

Opslag vormt het struikelblok, omdat men kWh moet opslaan, niet kW. Eén mega-accubatterij van € 20 miljoen (opslagcapaciteit 10 MW) kan daarom één minuut het Gemini-windpark van 600 MW vervangen.

De kostenvergelijking voor wind op zee spreek voor zich:

1 windpark van                                  600 MW (Gemini –project van Typhoon)

Kost aan bouw                                  € 2,8 miljard

Kost aan exploitatiesubsidie         €300 miljoen/jr

Gaat maximaal                                  10 jaar mee

Levert niet gedurende                     68% van de tijd

1 kerncentrale van                          1.600 MW

Kost aan bouw                                  € 5 miljard

Kost aan exploitatiesubsidie         € 0 miljard/jr

Gaat                                                      40 – 60 jaar mee

Levert niet gedurende                     10% van de tijd

Is dus goed voor                               90 Gemini’s

Zie:
De eindconclusie is dan ook: de huidige voorgestane transitie is onbetaalbaar, onrealiseerbaar en niet urgent.

Ter relativering is hier het grote perspectief. Vermoedelijk is het niet te veel gezegd dat wij ons mogen koesteren in de weldaad van de huidige opwarmingsperiode in aanloop naar de volgende ijstijd.

Fig. 13 De weldaad van warmte

 Tot besluit lijkt deze waarschuwing dan ook op haar plaats:

Hoed u daarom voor….

 Alle figuren en tabellen uit de lezing staan in deze Powerpoint file